de flag go to the original language article
This article has been translated by Artificial Intelligence (AI). The news agency is not responsible for the content of the translated article. The original was published by dpa.

Zvicra përsëri merr pjesë plotësisht në programet e kërkimit të BE-së

by AI | 11.Nov 2025 | Europe in brief AI

Me një marrëveshje të re, kërkuesit zviceranë mund të marrin përsëri pjesë pa kufizime në projektet e BE-së. Cilat programe preken nga kjo dhe çfarë do të ndryshojë në të ardhmen.

Programi Euratom për përdorimin civil të energjisë bërthamore i përket programeve të BE-së, në të cilat kërkuesit zviceranë mund të marrin pjesë përsëri zyrtarisht. Foto: Armin Weigel/dpa

Bern (dpa) – Pas një mosmarrëveshjeje shumëvjeçare në BE për mungesën e koncesioneve nga Zvicra në dëshirën për marrëdhënie më të ngushta, të dy palët kanë hapur një kapitull të ri. Ministri zviceran i Ekonomisë Guy Parmelin dhe Komisionerja e BE-së për Kërkimin Ekaterina Zaharieva nënshkruan në Bern një marrëveshje programi. Kështu, studiuesit zviceranë mund të marrin pjesë përsëri si më parë në gjashtë programe të BE-së.

Behet fjalë për programin e kërkimit dhe zhvillimit të BE-së Horizon Europe, programin Euratom për përdorimin civil të energjisë bërthamore dhe kërkimin bërthamor dhe programin Digital Europe për promovimin e llogaritjeve me performancë të lartë, sigurisë kibernetike dhe përdorimit të teknologjive digjitale.

Marrëdhëniet ishin në pikun më të ulët në 2021 

BE kishte ngrirë shumë bashkëpunime me Zvicrën në 2021, pasi qeveria në Bern ndërpreu zhvillimin e një marrëveshjeje kornizë të negociuar tashmë me Brukselin për të gjitha kontratat bilaterale. Ngrohja erdhi vetëm në fund të vitit 2024, pasi të dy palët ranë dakord për një bazë të re bashkëpunimi. Që nga fillimi i vitit 2025, zviceranët mund të marrin pjesë përsëri përkohësisht, por vetëm tani kjo është formalisht e vulosur dhe BE merr përsipër sipas të dhënave zvicerane përsëri kostot e projekteve të pjesëmarrësve zviceranë. Qeveria në Bern paguan një kontribut për BE-në. 

Marrëveshja e re gjithashtu hap rrugën për Zvicrën, që nga 1 janari 2026 të jetë përsëri pjesë e tre programeve të tjera të BE-së: ITER, programi i BE-së me një reaktor eksperimental termonuklear, Erasmus+ për promovimin e arsimit të përgjithshëm dhe profesional, rinisë dhe sportit, dhe programin EU4Health, i krijuar pas pandemisë së koronës, që synon të forcojë parandalimin e krizave në situata të tilla. 

Referendum për bashkëpunimin e ardhshëm me BE-në 

Për bazën e re të bashkëpunimit do të vendoset në Zvicër nëpërmjet një referendumi – më herët se 2027, por me shumë mundësi vetëm në 2028. Partitë e shumicës mbështesin paketën, por jo partia më e fortë në vota, SVP konservatore. (10 Nëntor)