go to the original language article
Komisja Europejska zaproponowała wczoraj, we wtorek, ustanowienie wspólnego europejskiego systemu dotyczącego powrotów nielegalnych imigrantów przy użyciu szybszych, prostszych i bardziej efektywnych procedur we wszystkich krajach UE.
Nowe ramy prawne dla powrotów, których zażądała Rada Europejska w październiku 2024 roku, stanowią kluczowy element uzupełnienia Paktu o Migracji i Azylu, który został zatwierdzony w maju 2024 roku i wejdzie w życie w połowie 2026 roku, a który określa kompleksowe podejście do migracji oraz szybsze i skuteczniejsze rozpatrywanie wniosków o azyl.
Odsetki powrotów w całej UE wynoszą obecnie zaledwie 20%. „Tylko jedna na pięć osób opuszcza UE i to jest nie do zaakceptowania. Nasze społeczeństwa tego nie tolerują”, podkreślił komisarz do spraw wewnętrznych i migracji, Magnus Brunner, który nazwał propozycję legislacyjną Komisji „punktem zwrotnym”. „Zaprowadzamy porządek w naszym europejskim domu”, zapewnił M. Brunner, dodając: „Dzięki nowemu europejskiemu systemowi powrotów, zapewnimy, że osoby nieposiadające prawa do pobytu w UE rzeczywiście wracają. W ten sposób znacznie zwiększymy zaufanie do naszego wspólnego europejskiego systemu azylowego i migracyjnego”.
Aby propozycja Komisji weszła w życie, musi zostać zatwierdzona przez Parlament Europejski i państwa członkowskie UE. Komisarz Brunner wyraził nadzieję na jej zatwierdzenie „tak szybko, jak to możliwe”, mimo że jest to kwestia niezwykle wrażliwa politycznie i prawnie, która dzieli państwa członkowskie.
Zgodnie z Komisją, nowe zasady dadzą państwom członkowskim niezbędne narzędzia do bardziej efektywnych powrotów, w pełnym poszanowaniu podstawowych praw.
Nowe wspólne zasady obejmują:
– Europejski system w formie rozporządzenia obejmujący wspólne procedury wydawania decyzji o powrocie i ustanowienie europejskiego nakazu powrotu, który będzie wydawany przez państwa członkowskie. 27 różnych systemów obowiązujących obecnie oznacza fragmentację na poziomie Unii, zauważa Komisja.
Dzięki wzajemnej uznawalności decyzji o powrocie, państwo członkowskie będzie mogło bezpośrednio uznawać i wykonywać decyzję o powrocie wydaną przez inne państwo członkowskie, bez potrzeby wszczynania nowej procedury. Do dnia 1 lipca 2027 roku, rok po rozpoczęciu stosowania paktu o migracji i azylu, Komisja dokona przeglądu, czy państwa członkowskie ustanowiły odpowiednie ustalenia do skutecznego wykonywania europejskich nakazów powrotu, i wyda decyzję wykonawczą, czyniącą uznanie i wykonanie decyzji o powrocie wydanej przez inne państwo członkowskie obowiązkowymi.
– Jasne zasady dotyczące przymusowego powrotu i równoległe zapewnienie motywacji do dobrowolnego powrotu: Przymusowe powroty będą obowiązkowe, gdy osoba przebywająca nielegalnie w UE nie współpracuje, ucieka do innego państwa członkowskiego, nie opuszcza UE w określonym terminie dobrowolnego wyjazdu albo stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa. Podejście to zachęca do dobrowolnego powrotu w określonych ramach czasowych na opuszczenie UE.
– Surowsze zobowiązania osób powracających, które równoważone są jasnymi zabezpieczeniami: Wyraźne obowiązki współpracy z władzami krajowymi przez cały czas trwania procesu powrotu. Środki te są uzupełniane przez jasne konsekwencje za odmowę współpracy, takie jak zmniejszenie lub odmowa przyznania świadczeń, lub konfiskata dokumentów podróży. Jednocześnie wzmocnione będą zachęty do współpracy, w tym wsparcie dla dobrowolnego powrotu.
– Mocne zabezpieczenia przez cały czas trwania procesu powrotu: Wszystkie środki związane z powrotami muszą być realizowane z pełnym poszanowaniem podstawowych i międzynarodowych standardów praw człowieka. Jest to zapewnione poprzez jasne procedury, takie jak prawo do odwołania, wsparcie dla osób wrażliwych, mocne zabezpieczenia dla małoletnich i rodzin oraz przestrzeganie zasady non-refoulement.
– Surowsze zasady ograniczające przypadki nadużywania systemu i przeciwdziałające ucieczkom: Państwa członkowskie będą miały wzmocnione zasady identyfikacji osób powracających, takie jak możliwość żądania kaucji, regularnego składania raportów lub obowiązek pozostawania w miejscu wskazanym przez krajowe władze. Nowe zasady określają jednoznaczne warunki, w jakich można zastosować areszt w przypadku ryzyka ucieczki, oraz alternatywy dla aresztu. Areszt może trwać do 24 miesięcy, zamiast obecnego limitu 18 miesięcy. Ponadto zawieszenie wykonania decyzji o powrocie nie będzie już automatyczne, chyba że zachodzą kwestie non-refoulement.
– Specjalne zasady dla osób stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa: Państwa członkowskie powinny w odpowiednim czasie sprawdzić, czy osoba stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa. Po zidentyfikowaniu, osoby te podlegają surowym zasadom, takim jak obowiązkowy przymusowy powrót, dłuższy zakaz wjazdu, oraz oddzielne ośrodki detencyjne. Areszt może zostać przedłużony poza zwykły okres 24 miesięcy na mocy sądowego nakazu.
– Readmisja jako część procesu powrotu: Aby zlikwidować lukę pomiędzy decyzją o powrocie a powrotem do kraju trzeciego, nowe zasady ustanawiają wspólną procedurę zapewniającą, że decyzja o powrocie jest systematycznie połączona z wnioskiem o readmisję. Przewidują także możliwość przekazywania danych do krajów trzecich w celu readmisji.
– Ośrodki powrotów: Państwa członkowskie zażądały nowatorskich rozwiązań w zakresie zarządzania migracją. Niniejsza propozycja ustanawia możliwość prawną do powrotu osób przebywających nielegalnie w UE, które otrzymały ostateczną decyzję o powrocie do kraju trzeciego na mocy dwustronnie lub na poziomie UE zawartej umowy lub porozumienia. Ta umowa lub porozumienie może zostać zawarte z krajem trzecim, który respektuje międzynarodowe standardy i zasady praw człowieka zgodnie z prawem międzynarodowym, w tym zasadę non-refoulement. Rodziny z osobami małoletnimi i nieletnie osoby bez opieki są wyłączone, natomiast sposób stosowania takich umów czy porozumień musi być monitorowany.