Bruksela ostrzega Portugalię przed wydatkami netto powyżej zalecanych poziomów

Komisja Europejska ostrzegła dzisiaj, że Portugalia „grozi znaczne przekroczenie” maksymalnego limitu wydatków netto ustalonego w ramach planu średnioterminowego, chociaż mówi o sytuacji budżetowej „bliskiej równowadze” w 2026 roku.
„Komisja zauważa, że Portugalia grozi znaczne przekroczenie maksymalnego wzrostu wydatków netto przewidzianego w zaleceniu Rady, która zatwierdza plan średnioterminowy”, wskazuje wykonawczy organ wspólnotowy w opinii na temat budżetu państwa na 2026 rok (OE2026), w ramach pakietu jesiennego Semestru Europejskiego, który został dziś opublikowany.
Zgodnie z Komisją Europejską, w ujęciu skumulowanym, to znaczy w odniesieniu do roku bazowego 2023, szacuje się, że wydatki netto Portugalii wzrosną o 26% w 2026 roku, co jest wartością wyższą niż maksymalna stawka skumulowanego wzrostu wynosząca 23,4% zalecana przez Radę Unii Europejskiej, i odpowiada skumulowanemu odchyleniu wynoszącemu 0,7% Produktu Krajowego Brutto (PKB), również powyżej limitu 0,6%, który uwzględnia złagodzenie zasad budżetowych wspólnoty.
Zgodnie z prognozami jesiennymi Komisji Europejskiej, opublikowanymi w zeszłym tygodniu, przewiduje się, że w 2025 roku wydatki netto Portugalii wzrosną o 5,8%, co jest wartością wyższą niż maksymalna stawka wzrostu wynosząca 5,0% zalecana przez Radę i odpowiada odchyleniu wynoszącemu 0,3% PKB w tym roku.
Na 2026 rok szacuje się, że wydatki netto wzrosną o 5,2%, powyżej maksymalnej stawki wzrostu wynoszącej 5,1% zalecanej przez Radę, co odpowiada odchyleniu poniżej 0,1% PKB w przyszłym roku.
W styczniu tego roku Rada UE przyjęła zalecenie, aby wzrost wydatków netto Portugalii nie przekraczał 5,0% w 2025 roku, 5,1% w 2026 roku, 1,2% w 2027 roku i 3,3% w 2028 roku.
To odpowiada maksymalnym stawkom skumulowanego wzrostu obliczonym w odniesieniu do 2023 roku, wynoszącym 17,4% w 2025 roku, 23,4% w 2026 roku, 24,8% w 2027 roku i 28,9% w 2028 roku.
Mimo to Portugalia jest jednym z 16 krajów UE, które poprosiły i otrzymały zgodę na aktywację klauzuli zabezpieczającej w ramach zasad budżetowych, aby móc inwestować więcej w obronę.
Taka zgoda pozwala Portugalii, w okresie 2025-2028, na odchylenie i przekroczenie maksymalnych stawek wzrostu wydatków netto, pod warunkiem, że odchylenie nie przekroczy 1,5% PKB.
Biorąc pod uwagę elastyczność teraz dozwoloną, prognozowane skumulowane odchylenie na 2026 rok (na podstawie obecnych prognoz wydatków na obronę) wynosi 0,7% PKB, powyżej progu 0,6% PKB, zgodnie z Komisją Europejską.
Pomimo ostrzeżeń, instytucja podkreśla, że „pozycja budżetowa na 2026 rok powinna być bliska równowadze, przyczyniając się tym samym do zmniejszenia długu publicznego w procentach PKB”.
Pozycja ta pojawia się po tym, jak około rok temu Komisja Europejska zatwierdziła pierwszy średnioterminowy plan budżetowy z celami dotyczącymi wydatków, inwestycji i reform w ramach nowych zasad budżetowych UE.
Zgodnie z szacunkami wykonawczego organu wspólnotowego, w budżecie państwa na 2026 rok (OE2026), globalny wpływ środków dyskrecjonalnych na dochody zmniejsza wydatki netto i deficyt administracji publicznych o 0,3% PKB w 2026 roku, w związku z czym mowa o obniżeniu podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych oraz stopniowej eliminacji pośredniego systemu ulg podatkowych na badania i rozwój przedsiębiorstw.
Po stronie wydatków środki obejmują podwyżki w wynagrodzeniach sektora publicznego oraz wzmocnienie dodatku solidarnościowego dla osób starszych.
Jeśli chodzi o wydatki kraju na obronę, wyniosły one 0,8% PKB w 2021 roku i 0,9% PKB w 2024 roku.
Zgodnie z prognozami jesiennymi Komisji Europejskiej, przewiduje się, że ten procent pozostanie na poziomie 0,9% PKB w 2025 i 2026 roku, co odpowiada przewidywanemu wzrostowi o 0,1 punktu procentowego PKB w 2026 roku w porównaniu do 2021 roku.
Semestr Europejski to coroczne ćwiczenie koordynacji polityki gospodarczej.
Dzisiejszy pakiet został zaprezentowany na marginesie sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego w francuskim Strasburgu.