go to the original language article
W Tiranie powraca na drugą edycję Festiwal Literatury Europejskiej (FELT), aby świętować kulturę europejską w Albanii.
FELT 2025 prezentuje 12 autorów reprezentujących 13 państw członkowskich UE i odbędzie się w dniach 2–6 grudnia 2025 roku.
Organizowany przez Unię Europejską w Albanii, we współpracy z Istituto Italiano di Cultura oraz we współdziałaniu z ambasadami państw członkowskich UE, gromadzi uznanych pisarzy z Ireland, Austria, Germany, Slovenia, Spain, Netherlands, Croatia, Czech Republic, Bulgaria, Greece, France, Italy i Poland, którzy nawiążą kontakt z albańskimi czytelnikami oraz odwiedzą szkoły średnie i uniwersytety.
W celu podkreślenia różnorodności europejskich głosów, promowania literatury współczesnej oraz zaangażowania albańskiej publiczności w spotkania z autorami i twórcami z całej Europy, festiwal oferuje platformę dialogu, zrozumienia i opowiadania historii poprzez dynamiczne formaty.
Podczas ceremonii otwarcia festiwalu, podczas inspirującego wieczoru w Teatrin Kombëtar të Operës, Baletit dhe Ansamblit Popullor, zainaugurowano pięć dni europejskiej literatury, rozmów, warsztatów i działań szkolnych w całym mieście.
„Festiwal Literatury Europejskiej w Tiranie ma na celu tworzenie przestrzeni, łuków i mostów, które łączą ludzi poprzez historie. We współpracy z ambasadami państw członkowskich UE oraz Istituto Italiano di Cultura prezentujemy tuzin współczesnych pisarzy europejskich – niektórzy z nich zostali przetłumaczeni także na język albański. Chcemy, aby ten festiwal był okazją do rozmów, odkrywania i nawiązywania relacji, gdzie autorzy, ich tłumacze i czytelnicy spotykają się, by eksplorować dzisiejszy świat i jego wyzwania poprzez siłę literatury” – powiedział ambasador UE w Albanii, Silvio Gonzato.
„Istituto Italiano di Cultura z zadowoleniem ponownie współpracuje przy inicjatywie, która przybliża Tiranie głosy europejskich pisarzy ucieleśniających najlepsze wartości, takie jak różnorodność kulturowa, wielojęzyczność, twórcze bogactwo kultury europejskiej, i dzieli się nimi z albańską publicznością” – powiedział dyrektor Istituto Italiano di Cultura, Alessandro Ruggera.
W wydarzeniu otwierającym wzięła udział pisarka Maja Haderlap, która mówiła o języku, tożsamości i pamięci, wraz ze swoją tłumaczką na język albański Blerta Lazebeu. Moderowana przez Ana Kove dyskusja podkreśliła, w jaki sposób literatura i przekład niosą osobiste historie oraz wspólną historię Europy w różnych kulturach.
FELT odbędzie się w kilku lokalizacjach, od Shtëpia e Evropës po Teatrin Kombëtar të Operës dhe Baletit dhe Ansamblin Popullor w Tiranie, Vila 31 x Art Explora, Bibliotekën Kombëtare „Sotir Kolea”, Qendrën e Kulturës „Tulla”, Bibliotekën „Babel” oraz Teatrin Kombëtar i Kukullave, tworząc przestrzenie do dyskusji i rozmów, a także ułatwiając dostęp młodych autorów do różnych, międzypokoleniowych i specyficznych grup odbiorców.
Festiwal oferuje możliwość eksplorowania idei, gatunków, historii i koncepcji, służąc jako forum znaczącego dialogu, a także zapraszając uczestników do poznania bogatych tradycji literackich i zdobycia głębszej wiedzy o współczesnych społeczeństwach.
Podczas gdy literatura kształtuje architekturę myślenia, rozwijając naszą wyobraźnię i budując świadomość, europejscy pisarze, którzy dołączają do FELT poprzez swoje dzieła literackie i dialogi, eksplorują szeroką gamę tematów.
Należą do nich pisanie i przynależność wielojęzyczna, pisanie w języku mniejszości, tożsamość, migracja we współczesnej literaturze i europejska pamięć kulturowa, problemy ze zdrowiem psychicznym, rola rodziny w życiu i karierze pisarzy, wyzwania, z jakimi mierzą się młodzi autorzy, wyzwania społeczne, takie jak sztuczna inteligencja, wojna i konflikt, literatura w okresie przejściowym, tematy przesiedlenia, dorastania i odporności.
Sesje czytania z dzieł Maja Haderlap, Begoña Oro, Michał Rusinek, Barbara Stock (Libri i Vinsentit), Přemysl Vinš na temat twórczości Karel Čapek, Djamel Ëhite – Fighting Ëords, Milena Selimi, Ena Katarina Haler, Christos Kythreotis, Nadia Terranova, Dario Voltolini i Philippe Collin ujawniają wielobarwne pejzaże literackie europejskich autorów.
Program obejmuje codzienne spotkania w szkołach i wieczorne rozmowy otwarte dla publiczności, a także współczesne występy artystyczne, warsztaty z pisania kreatywnego oraz eksperymentalne współprace łączące słowo mówione i muzykę wokół tematu pamięci literackiej.
Festiwal odzwierciedla językową, kulturową i tematyczną różnorodność literatury europejskiej. FELT zaprasza uczestników do eksplorowania transformującego wpływu czytania i opowiadania historii na kształtowanie bardziej powiązanej i empatycznej Europy. (3 grudnia)