go to the original language article
Plan dotyczący wzmocnienia obrony Europy został zaprezentowany dzisiaj w Brukseli przez Komisję Europejską, która nadała długo oczekiwanemu planowi nazwę „Biała Księga” opisującą konkretne instrumenty prawne i finansowe wspierające inwestycje obronne państw członkowskich.
Jak stwierdził urzędnik, „jest to ambitny plan pakietu obronnego, który zapewnia dźwignie finansowe w bezpośredniej dyspozycji państw członkowskich UE, aby znacząco zwiększyć inwestycje w obronę i zdolności obronne”.
Celem planu jest zachęcenie i ułatwienie państwom członkowskim wydawania większych środków na swoją obronę, tworzenie partnerstw i efektywnych kierunków. Kierunek zwiększenia finansowania obrony Europy, według europejskiego urzędnika, oznacza większy wkład w bezpieczeństwo transatlantyckie, wsparcie dla Ukrainy i gotowość na wyzwania związane z bezpieczeństwem oraz zmianą równowagi, skupiając się na krajach takich jak Rosja, Chiny, regionach takich jak Bliski Wschód – Afryka, a także na zagrożeniach hybrydowych oraz krytycznych surowcach.
Obszary i cele inwestycyjne
Jest to ogromny zasób inwestycji obronnych, takich jak obrona przeciwlotnicza i przeciwrakietowa, systemy artyleryjskie, amunicja i rakiety, bezzałogowe statki powietrzne i systemy przeciwdziałania bezzałogowym statkom powietrznym, mobilność wojskowa, wojna cybernetyczna, cele strategiczne, zdolności bojowe i ochrona infrastruktury krytycznej. Jak wyjaśnił urzędnik podczas prezentacji szczegółów technicznych planu wzmocnienia obrony Europy, celami są Ukraina i jej wsparcie militarne na miejscu, po zmianie stanowiska USA. Umocnienie relacji UE-NATO, partnerstwa UE z Wielką Brytanią, Kanadą, Norwegią, Japonią i Australią. Ponadto, stworzenie silnego i innowacyjnego europejskiego przemysłu, tj. wsparcie dla wzmocnienia obrony, podpisywanie umów na szybkie zdobycie wymaganych zdolności, wsparcie dla szybkiego przyjęcia Europejskiego Programu Przemysłu Obronnego, pojawienie się nowych graczy obronnych, wsparcie dla inwestycji w technologie takie jak AI i europejska mapa drogowa na przyspieszenie transformacji innowacji w obronie, a także stworzenie paneuropejskiego rynku sprzętu obronnego.
Główne cele, gotowość do 2030 r.
Plan ReArm Europe został zaprojektowany, aby wykorzystać wszystkie dostępne natychmiast środki i zmobilizować do 800 miliardów euro na inwestycje w obronę. Aby to osiągnąć, plan obejmuje: a) Uwolnienie korzystania z finansowania publicznego na obronę na poziomie krajowym. b) Nowe specjalne narzędzie do działań bezpieczeństwa dla Europy -SAFE- do realizacji pilnych i masowych inwestycji obronnych poprzez wspólne zakupy.
„Działanie na rzecz bezpieczeństwa w Europie – SAFE”
Jedną z najważniejszych inicjatyw planu jest nowe instrument finansowy o nazwie „Działanie na rzecz bezpieczeństwa w Europie – SAFE”, który zapewni państwom członkowskim pożyczki do 150 miliardów euro, będące wspierane przez budżet UE. To pomoże państwom członkowskim wzmocnić ich zdolności obronne poprzez wspólne zakupy. Ponadto „wspólne zakupy zapewnią interoperacyjność dla sił zbrojnych państw członkowskich i przewidywalność dla przemysłu obronnego w Europie, obniżą koszty i stworzą skalę wymaganą do wzmocnienia europejskiej bazy przemysłowej obrony”, jak podkreślają urzędnicy.
Opcje finansowania planu o wartości 800 miliardów euro
Plan, którego celem są wydatki obronne na poziomie 800 miliardów euro, obejmuje konkretne narzędzia finansowe: 1) Aktywacja klauzuli ucieczki, szacowany wpływ 650 miliardów euro, 2) Zgromadzenie do 150 miliardów euro na rynkach kapitałowych, 3) Wkład z Europejskiego Banku Inwestycyjnego i mobilizacja prywatnego kapitału, 4) Elastyczność środków polityki spójności UE, 5) Nowe narzędzie do wsparcia wspólnych zamówień państw członkowskich z kwotą 150 miliardów euro, 6) Pożyczki wspierane przez budżet UE na żądanie, 7) Uproszczone zasady zamówień, 8) Zwolnienie z VAT, 9) Wspólne zamówienia publiczne.
Aktywacja klauzuli ucieczki
Jak podano do wiadomości przez europejskiego urzędnika, „jest aktywowana na wniosek Rady przez Komisję na żądanie”. W międzyczasie zasady fiskalne UE nadal działają normalnie dla innych wydatków.
Pożyczki i klucze alokacji
Pożyczki będą umożliwiały państwom członkowskim korzystne warunki finansowania, wykorzystując siłę kredytową UE, dostęp do rynku i co najważniejsze, jak stwierdził techniczny doradca planu, „będzie wspierać szybką reakcję na obecne potrzeby obronne”. Ponadto „pożyczki, które będą udzielane, będą długoterminowe (z maksymalnym okresem 45 lat i okresem karencji 10 lat na spłatę kapitału), które będą miały konkurencyjne ceny i będą dobrze strukturyzowane. Będą finansowane z pożyczek UE, co czyni je często bardziej efektywnym źródłem finansowania dla publicznych inwestycji niż pożyczki krajowe”. Jednocześnie „alokacja kwoty 150 miliardów euro do państw członkowskich będzie oparta na popycie. Nie będzie kluczy alokacji. Państwa członkowskie, które chcą uzyskać pożyczki, będą musiały przedstawić Komisji plan inwestycyjny europejskiego przemysłu obronnego. Plan powinien zawierać opis działalności, wydatków i środków, na które państwo członkowskie stara się o pożyczkę. Jako przejściowe odstępstwo, państwa członkowskie mogą wykorzystać pożyczkę na krajowe zamówienia dotyczące priorytetowych zdolności, pod warunkiem, że jest otwarta dla innych krajów i że podjęto wszelkie niezbędne kroki, aby rozszerzyć korzyści z umowy na inne państwa”. (19/3/2025)