go to the original language article
„Technologie jądrowe mogą odgrywać ważną rolę w przejściach na czystą energię”, stwierdziła przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, podczas pierwszego szczytu energetyki jądrowej, który odbył się w marcu. Szczyt został zorganizowany przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (MAEA) i Belgię.
Niemiecka konserwatystka zauważyła, że jest świadoma, iż w UE „istnieją różne poglądy” na temat energii jądrowej. Dodała, że „wiele krajów ponownie rozważa potencjalną rolę, jaką mogłaby odegrać energia jądrowa” w związku z „globalnym kryzysem energetycznym spowodowanym inwazją Rosji na Ukrainę”. Według von der Leyen, mogłaby ona przyczynić się do celów klimatycznych, bezpieczeństwa energetycznego i stabilizacji cen energii.
Prognozy Międzynarodowej Agencji Energii oraz Komisji Europejskiej na rok 2050 pokazują, że energia jądrowa będzie rosnąć i funkcjonować jako uzupełnienie energii odnawialnych, które „będą kręgosłupem produkcji energii w UE w 2050 roku”, stwierdziła.
Jednakże, źródło to straciło na znaczeniu zarówno w UE, jak i w reszcie świata: w 1988 roku reprezentowało 18% światowego miksu energetycznego, a obecnie to 9%. W UE, jej użycie wynosi obecnie około 22%, podczas gdy w latach 90. generowała jeszcze jedną trzecią elektryczności w Europie.
Von der Leyen opowiedziała się za przedłużeniem żywotności działających elektrowni jądrowych, „pod warunkiem, że ich działanie jest bezpieczne”, ponieważ jest to „jedna z najtańszych form zapewnienia czystej energii na dużą skalę”.
Rada Europejska włączyła energię jądrową do technologii strategicznych dla neutralności klimatycznej i jako formę przyspieszenia redukcji emisji, włączyła ją do dokumentu końcowego ostatniego Szczytu Klimatycznego (COP28), co stanowi historyczny precedens.
Energia jądrowa zyskuje na znaczeniu w kontekście finansowania w UE, ale nadal nie cieszy się taką samą sympatią jak energia odnawialna.
(Niektóre) państwa członkowskie UE żądają więcej pieniędzy na energię jądrową
W marcu, dwanaście państw członkowskich UE zrzeszonych w Europejskim Sojuszu Nuklearnym zażądało zwiększenia finansowania energii jądrowej i domagało się, aby instytucje finansowe traktowały ją na równi z energią odnawialną.
„Wszystkie technologie net zero, w tym energia jądrowa i łańcuch wartości, powinny być wykorzystywane; w tym celu zostaną zbadane możliwości i korzyści instrumentów finansowych, takich jak wsparcie EBI [Europejski Bank Inwestycyjny] i Fundusz Innowacji”, stwierdza deklaracja sojuszu po pierwszym Szczycie Energii Jądrowej.
Bułgaria, Chorwacja, Finlandia, Francja, Węgry, Niderlandy, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Czechy i Szwecja zobowiązują się „rozwijać dostęp do finansowania prywatnego i publicznego oraz badać możliwości i korzyści europejskich instrumentów finansowych”.
Jako konkretny cel wskazują „wsparcie reaktorów wielkoskalowych, technologii SMR i europejskiego łańcucha wartości” związanego z energią jądrową, co wymaga wzbogaconego paliwa i systemów zarządzania odpadami promieniotwórczymi, między innymi.
Sojusz został zainicjowany w 2023 roku w celu wsparcia źródła generowania energii, które nie jest popierane przez państwa członkowskie UE, takie jak Niemcy, Luksemburg, Hiszpania czy Dania.
W Niemczech, ostatnie trzy elektrownie jądrowe przestały działać w kwietniu 2023 roku, ale wezwania do powrotu do energii jądrowej stają się coraz silniejsze.
W grudniu 2023 roku, rząd hiszpański zatwierdził VII Krajowy Plan Gospodarki Odpadami Promieniotwórczymi, który określa politykę rządu w zakresie zarządzania odpadami promieniotwórczymi, w tym zużytym paliwem jądrowym, oraz demontaż i zamknięcie obiektów jądrowych. Przyjęto również harmonogram zamknięcia elektrowni jądrowych w latach 2027-2035.
Jednakże, są również przeciwnicy zamknięcia, jak na przykład prezes Forum Nuklearnego, Ignacio Araluce, który zaznaczył, że elektrownie „są potrzebne systemowi” i że Hiszpania „pozostaje sama” w pomyśle zamykania elektrowni jądrowych.
Wsparcie UE dla produkcji mini reaktorów
Komisja Europejska aktywnie wspiera rozwój małych reaktorów modułowych, w ramach wyścigu technologicznego, w którym UE pozostaje w tyle za Chinami, Stanami Zjednoczonymi i Rosją.
Komisja Europejska uruchomiła w lutym Europejski Sojusz Przemysłowy na rzecz SMR wraz z rekomendacją dotyczącą celu klimatycznego na 2040 rok, podkreślając potencjał energii jądrowej wśród technologii niskoemisyjnych, które mogą pomóc UE w redukcji emisji. Inicjatywa integruje rządy, przemysł i zainteresowane strony, które dążą do przyspieszenia rozwoju sektora.
Małe reaktory modułowe to reaktory jądrowe, które są mniejsze zarówno pod względem mocy, jak i fizycznych rozmiarów w porównaniu z tradycyjnymi elektrowniami jądrowymi na skalę gigawatową.
Holenderska innowacja przewiduje ponowne wykorzystanie odpadów jądrowych
Holenderski start-up Thorizon otrzyma dotację w wysokości dziesięciu milionów euro od rządu francuskiego. Dzięki temu, firma z siedzibą w Amsterdamie chce przyspieszyć rozwój małego reaktora jądrowego, który wykorzystuje odpady jądrowe z konwencjonalnych elektrowni jako paliwo. Według firmy, jedna z tych elektrowni mogłaby dostarczać czystą energię do 250 000 gospodarstw domowych.
Nowy reaktor jądrowy będzie bardziej zrównoważony, tańszy i bezpieczniejszy niż konwencjonalne reaktory jądrowe. „Nasz projekt jest unikalny, ponieważ wykorzystuje wymienne wkłady w rdzeniu reaktora. Dzięki temu możemy pracować z materiałami, które nie muszą wytrzymywać warunków reaktora przez 50 lub 100 lat”, wyjaśnia Kiki Lauwers , dyrektor generalny Thorizon.
Francusko-włoska współpraca nuklearna w walce z emisjami przemysłu hutniczego
W lipcu francuska grupa elektryczna EDF ogłosiła, że podpisała umowę o współpracy nuklearnej we Włoszech z federacją przemysłu hutniczego w celu przyspieszenia dekarbonizacji sektora w kraju, który od prawie 35 lat jest wolny od energii jądrowej.
Umowa ma na celu „promowanie współpracy w zakresie wykorzystania energii jądrowej w celu zwiększenia konkurencyjności i dekarbonizacji włoskiego przemysłu hutniczego”, stwierdziła EDF w komunikacie prasowym. Przemysł hutniczy jest znacznym źródłem emisji gazów cieplarnianych.
Memorandum o porozumieniu zostało podpisane z włoską firmą energetyczną Edison, włoskim producentem elektrowni Ansaldo Energia, deweloperem technologii jądrowej Ansaldo Nucleare oraz Federacciai, federacją przemysłu hutniczego we Włoszech.
„To oznacza nowy krok w ustanowieniu agendy dla rozwoju nowej energii jądrowej we Włoszech”, stwierdził Nicola Monti, dyrektor generalny Edison, cytowany w komunikacie prasowym.
Włochy nie produkują energii jądrowej od lat 90., po decyzji kraju w referendum o rezygnacji z cywilnej energii jądrowej w 1987 roku po katastrofie w Czarnobylu.
Reaktor jądrowy do celów medycznych
Pod koniec lipca Komisja Europejska zatwierdziła dotację w wysokości dwóch miliardów euro na budowę nowego reaktora jądrowego w holenderskiej miejscowości Petten. Reaktor, który nie generuje energii elektrycznej, jest przeznaczony, między innymi, do rozwijania i przechowywania medycznych radioizotopów do leczenia raka w ramach projektu medycznego PALLAS.
Jak określono w europejskich umowach konkurencyjnych, Niderlandy musiały zwrócić się do Brukseli o zgodę na dotację na budowę.
Zgodnie z komisarz europejskiej ds. konkurencji, Margrethe Vestager, wniosek został zatwierdzony, ponieważ projekt PALLAS przyczynia się do zapewnienia dostępności niezbędnych leków dla rynku europejskiego. Projekt może również wnieść „przełomową innowację” w dziedzinie technologii jądrowych, która przyniesie korzyści obywatelom europejskim.
Ten artykuł jest publikowany dwa razy w tygodniu. Treść opiera się na wiadomościach od agencji współuczestniczących w enr.