go to the original language article
SOFIA – Unia Europejska (UE) odpowiada za około 90 procent zewnętrznego finansowania w Bułgarii, wynika z badania dotyczącego bezzwrotnej pomocy zagranicznej w kraju od czasu transformacji, przygotowanego przez Instytut Gospodarki Rynkowej (IGR). Badanie zostało zaprezentowane w Domu Europy w Sofii.
Analiza IGR opiera się na różnych publicznie dostępnych źródłach, omawia pomoc zewnętrzną dla Bułgarii, bez uwzględnienia krajowego współfinansowania i nie rości sobie prawa do oceny efektywności wykorzystania środków, powiedział główny ekonomista IGR Łyczezar Bogdanow. Dane pokazują, że wsparcie zewnętrzne rośnie po naszym przystąpieniu do UE, co wiąże się także ze wzrostem gospodarki kraju.
Od 1989 r. do końca 2024 r. Bułgaria otrzyma (według konserwatywnych szacunków) około 70 mld lewów, a według wstępnych szacunków tylko w 2025 r. będzie to dodatkowo między sześć a siedem mld lewów, powiedział Bogdanow. W ostatniej dekadzie jest to około 3 procent średniorocznego produktu krajowego brutto. Po przystąpieniu do UE to finansowanie stanowi około 7 procent dochodów w budżecie skonsolidowanym.
Dane pokazują również cykliczność w zarządzaniu środkami z budżetu UE – w ostatnim roku, w którym mogą być wydawane, pojawiają się szczyty, które Bogdanow skomentował jako słabość bułgarskiego rządu, administracji i gmin w zarządzaniu środkami, ponieważ, jak powiedział, bardziej logiczne byłoby równomierne wykorzystanie funduszy.
Według danych największy udział – ponad 30 procent, czyli blisko jedną trzecią, bezzwrotnego finansowania stanowi rolnictwo. Bogdanow powiedział, że ważne jest, aby wyobrazić sobie 30 procent z 70 mld lewów w tym okresie, dodając, że jest to zakrojona na szeroką skalę inwestycja w bułgarskie rolnictwo i każdy analityk oraz bułgarski podatnik powinien zadać sobie pytanie, na ile przyczynia się ona do bardziej efektywnego rolnictwa w kraju.
Między 10% a 15 procent środków przeznaczonych jest na infrastrukturę transportową, zagospodarowanie przestrzenne i obszary wiejskie, środowisko, konkurencyjność i innowacje, blisko 10 procent – na zasoby ludzkie. Widać, że wszystkie sfery życia społeczno-gospodarczego były wspierane bezzwrotnym finansowaniem zewnętrznym. Środki docierały w praktyce wszędzie, skomentował Bogdanow.
Analiza IGR omawia także inne źródła finansowania w Bułgarii – programy w ramach mechanizmu finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Islandia, Liechtenstein), gdzie w okresie programowania 2014-2021 środki sięgają 222 mln lewów. Najwięcej zasobów skierowano do programu na rzecz ograniczania ubóstwa i rozwoju regionalnego oraz programu na rzecz wymiaru sprawiedliwości – po ponad 50 mln lewów. Wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego w Bułgarii realizowane jest poprzez utworzone programy dla organizacji pozarządowych – około 7 procent całkowitego planowanego budżetu na okres 2014-2021, wynika z analizy.
Cieszę się, że to właśnie UE dzięki swojej solidarności w największym stopniu przyczyniła się do rozwoju Bułgarii w okresie od lat 90. do dziś, powiedziała szefowa Przedstawicielstwa KE w kraju Jordanка Czobanowa. Dodała, że jest to zasób pochodzący od wszystkich podatników, a jego wartość dodana tkwi w konkretnych projektach, które są realizowane, zostały zrealizowane lub też w utraconych korzyściach. (15 grudnia)