Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανοίγει την πόρτα σε κέντρα επιστροφής

Τα κράτη μέλη παλεύουν εδώ και χρόνια με το ερώτημα πώς μπορούν να αναγκαστούν αποτελεσματικά οι αιτούντες άσυλο που έχουν απορριφθεί και άλλα άτομα χωρίς δικαίωμα προστασίας να εγκαταλείψουν το έδαφος. Προς το παρόν, στην Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται σεβαστό κατά μέσο όρο μόνο το 20 τοις εκατό των αποφάσεων απέλασης.

“Η πολιτική επιστροφής μας αποτυγχάνει αυτή τη στιγμή”, παραδέχτηκε η αντιπρόεδρος Henna Virkkunen. Αποδίδει τα προβλήματα, μεταξύ άλλων, στους διαφορετικούς συστήματα που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη και που ανοίγουν περιθώρια κατάχρησης. “Πολλοί κατευθύνονται σε άλλο κράτος μέλος και το τρέχον συνονθύλευμα 27 εθνικών συστημάτων υπονομεύει επίσης την αποτελεσματικότητα της πολιτικής επιστροφής σε επίπεδο ΕΕ”.

Γι’ αυτό η Επιτροπή προτείνει ένα “ευρωπαϊκό σύστημα”, με κοινές διαδικασίες για την έκδοση αποφάσεων επιστροφής και την εισαγωγή ενός ευρωπαϊκού εντάλματος επιστροφής. Τα κράτη μέλη θα αναγνωρίζουν αμοιβαία αυτά τα εντάλματα, ώστε ένα ένταλμα που εκδίδεται από ένα κράτος μέλος να μπορεί να εκτελείται άμεσα από άλλο κράτος μέλος.

Η Επιτροπή προβλέπει επίσης μία νομική ρύθμιση για τις λεγόμενες κέντρα επιστροφής σε τρίτες χώρες, που μπορούν να ιδρυθούν βάσει διμερούς συμφωνίας ή συμφωνίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Επιτροπή δεν κάνει η ίδια συγκεκριμένες προτάσεις, αφήνει το ζήτημα στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη. “Δημιουργούμε μόνο το νομικό πλαίσιο, όχι το περιεχόμενο”, διευκρίνισε ο Επίτροπος Μετανάστευσης Magnus Brunner.

Ο Brunner και η Virkkunen επιμένουν στη διαφορά με το βρετανικό μοντέλο Ρουάντα ή τη συμφωνία μεταξύ Ιταλίας και Αλβανίας. Στα κέντρα αυτά θα μπορούσαν να οδηγηθούν μόνο άνθρωποι που έχουν λάβει οριστική απόφαση απέλασης και άρα όχι άτομα που η διαδικασία ασύλου τους είναι ακόμα σε εξέλιξη. Οικογένειες με παιδιά και ασυνόδευτοι ανήλικοι επίσης δεν μπορούν να σταλούν σε αυτά τα κέντρα. Τέτοιες συμφωνίες θα μπορούσαν να συναφθούν μόνο με τρίτες χώρες που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Στο φόντο της περσινής ευρωπαϊκής προεκλογικής εκστρατείας, ένας αριθμός κρατών μελών πίεσε έντονα για αυτή την επιλογή. Επίσης, κατά την υπουργό Ασύλου και Μετανάστευσης του Βελγίου Anneleen Van Bossuyt “τα κέντρα μπορούν να παίξουν ρόλο σε μια καλύτερα λειτουργούσα μεταναστευτική πολιτική”. “Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά η πρακτική ανάπτυξη θα καθορίσει την επιτυχία της. Ανυπομονούμε για την περαιτέρω συγκεκριμενοποίηση των προτάσεων και θα τις συζητήσουμε διεξοδικά στο κυβερνητικό τραπέζι.”