go to the original language article
Brussel – Eurocommissaris voor de rechtsstaat Michael McGrath wees er woensdag tijdens een persconferentie in Brussel op dat het Europese recht boven de wetten van de afzonderlijke lidstaten staat. Hij reageerde daarmee op voorstellen voor constitutionele wijzigingen die maandag werden gepresenteerd door de Slowaakse premier Robert Fico (Smer-SD). Volgens Fico’s voorstel zouden juridisch bindende handelingen van de Europese Unie, die in strijd zijn met de Grondwet van de Slowaakse Republiek, niet voorrang moeten krijgen boven de nationale wetgeving, meldt TASR.
“De voorrang van het EU-recht is stevig verankerd in de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de EU en hierover kan niet worden gediscussieerd. Dat is een belangrijke context voor eventuele constitutionele wijzigingen in een van de lidstaten,” zei McGrath, toevoegend dat lidstaten hun grondwet naar eigen goeddunken kunnen wijzigen, maar dat zij de voorrang van het Europese recht moeten respecteren en erkennen.
De Ierse eurocommissaris benadrukte vervolgens dat de Slowaakse premier nog geen concreet voorstel heeft ingediend en dat het noodzakelijk is te wachten op nadere details.
Fico presenteerde maandag het voorstel voor een concept tot wijziging van de Grondwet van de Slowaakse Republiek. Daarin moet bijvoorbeeld het alleen erkennen van het mannelijke en vrouwelijke geslacht worden verankerd, evenals geslachtsverandering alleen om ernstige redenen. Kinderen zouden alleen geadopteerd kunnen worden door echtgenoten, of anders door nabestaanden van een ouder of voogd. Volgens het voorstel moeten de staatsopvoed- en onderwijsprogramma’s de grondwet respecteren en in culturele, ethische en waardenvraagstukken zullen juridische verplichtingen van de EU of internationale verdragen niet voorrang krijgen boven de grondwet. De premier verklaarde dat het voorstel niet onwrikbaar is en dat hij openstaat voor overleg over eventuele wijzigingsvoorstellen.
De voorrang van het Europese recht boven het recht van de lidstaat is bevestigd door het Hof van Justitie van de EU in verschillende rechterlijke uitspraken, hoewel een dergelijk principe niet in de EU-verdragen is verankerd. Volgens het Hof moet het Europese recht voorrang hebben, anders zou de uitvoering van EU-beleid in gevaar kunnen komen.
In 2021 kwam Polen in conflict met de Europese Commissie. Het Poolse Constitutionele Hof betwijfelde in zijn uitspraak de suprematie van het EU-recht boven het Poolse recht, waarmee Warschau instemde toen het lid werd van de Europese Unie in 2004. (29 januari)
“De voorrang van het EU-recht is stevig verankerd in de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de EU en hierover kan niet worden gediscussieerd. Dat is een belangrijke context voor eventuele constitutionele wijzigingen in een van de lidstaten.” Michael McGrath.