Brussel – De leden van de milieucommissie in het EU-Parlement hebben dinsdag gestemd voor onderhandelingen met de andere EU-instellingen over de nieuwe EU-regels voor Nieuwe Gentechnologie (NGT) in de plantenveredeling. Het wetsvoorstel van de EU-commissie stelt voor dat sommige nieuwe genomische methoden niet langer onder de strenge regels voor genetisch gemodificeerde organismen (GGO) vallen. De standpunten van de EU-instellingen liggen deels ver uit elkaar.
De zogenaamde trilogonderhandelingen, waarvan het einde een gezamenlijke regeling is, kunnen daarom langer duren. Deze moet dan nog formeel worden goedgekeurd door het EU-Parlement en de Raad voordat deze in werking kan treden. Tegenstanders van gentechnologie wijzen de voorstellen af, terwijl ze in de agrarische sector op goedkeuring konden rekenen. Ook de Oostenrijkse EU-parlementariërs zien de nieuwe regeling kritisch: Bij de stemming over de parlementaire positie een jaar geleden, dat wil zeggen nog in de laatste legislatuur voor de EU-verkiezingen, stemden de aanwezige Oostenrijkse afgevaardigden, met uitzondering van de NEOS, tegen. Ook vandaag werd er kritiek geuit.
Kritiek van ÖVP en Groenen
Alexander Bernhuber, landbouw- en milieuwoordvoerder van de Oostenrijkse ÖVP in het Europees Parlement, benadrukte tegenover de APA: “Met de start van de onderhandelingen vandaag wordt duidelijk hoe groot de verschillen tussen de Commissie, de Raad van lidstaten en het Europees Parlement nog steeds zijn op punten zoals octrooieerbaarheid, rassenbescherming en etikettering. Juist tegen de achtergrond van deze ver uit elkaar liggende standpunten is het des te belangrijker dat nationale bijzonderheden, zoals die in Oostenrijk bestaan, gerespecteerd en gewaarborgd blijven. Voor ons is het duidelijk: Zonder verplichte etikettering, keuzevrijheid en nationale zelfbeschikking kan er geen goedkeuring zijn.”
De groene EU-delegatieleider Thomas Waitz verklaarde dat dankzij druk van de Groenen de parlementaire positie ten opzichte van het commissievoorstel op sommige punten is verbeterd. Hij noemde een sterkere milieurisicobeoordeling, een verplichte etikettering van NGT1-planten en een verbod op patenten voor NGT-planten. De grootste probleemgebieden voor de Groenen zijn de ondoorzichtigheid voor consumenten: Als de NGT uit de regeling valt, is er geen verplichting meer tot etikettering. In tegenstelling tot de huidige wetgeving zouden in de toekomst 94 procent van alle zaadvariëteiten die met Nieuwe Gentechnologie zijn geproduceerd, geen goedkeuringsprocedures inclusief risicoanalyses en onderzoeken naar milieueffecten meer hoeven te doorlopen.
Twistpunt patenten van NGT-planten
Volgens het commissievoorstel zouden nieuwe mutatiemethoden zoals de genknipper Crispr/Cas (categorie NGT-1) in de toekomst eenvoudiger kunnen worden toegepast en zouden daarmee bewerkte planten niet langer als genetisch gemodificeerd hoeven te worden geëtiketteerd. Het doel van de deregulering is onder andere om gewassen te veredelen die beter bestand zijn tegen waterschaarste of plagen. NGT-methoden met niet-kruisbare soorten, transgenese genoemd, (categorie NGT-2) zouden daarentegen onder de bestaande GGO-verordeningen moeten vallen.
Het grootste twistpunt onder de EU-landen was of er patenten op de NGT-variëteiten moeten komen. De positie van de Raad stelt nu voor dat informatie over bestaande of hangende patenten in een openbaar toegankelijke database wordt opgeslagen. Hierin moeten alle planten worden vermeld die de status van NGT-plant van categorie 1 hebben. Voor de teelt moet er een opt-out zijn: Volgens het mandaat van de Raad moeten lidstaten kunnen besluiten om de teelt van NGT-planten van categorie 2 op hun grondgebied te verbieden. Volgens de EU-commissie moet een eenmaal verleende goedkeuring of registratie in ieder geval EU-breed gelden. (10.04.2025)