BRUSSEL – België zou meer inspanningen moeten leveren om de integriteit van het politieke bestel te versterken, bijvoorbeeld met striktere regels over afkoelingsperiodes aan het einde van een mandaat of over cadeaus en voordelen voor parlementsleden. Dat heeft de Europese Commissie woensdag aanbevolen in haar jaarlijks rapport over de rechtsstaat in de lidstaten.
De Commissie had die adviezen vorig jaar al meegegeven, maar ze moet nu vaststellen dat er op dat vlak in België geen vooruitgang is geboekt. De Commissie blijft bijvoorbeeld op haar honger zitten wat betreft de aanpak van draaideurpolitiek, het fenomeen waarbij ambtenaren of politici overstappen naar bedrijven of organisaties waarmee ze hebben samengewerkt. Zo zijn er nog steeds “geen duidelijke of bindende regels over afkoelingsperiodes of overgangsbeperkingen voor ministers, hun personeel of parlementsleden, wat hun doeltreffendheid beperkt”. Een ander manco is het uitblijven van “duidelijke of consistente regels over cadeaus en voordelen voor parlementsleden”.
De Commissie maant de Belgische regering en het parlement voorts aan om nieuwe regels rond lobbyen te voltooien. De uittredende regering onder leiding van premier Alexander De Croo had zich voorgenomen een hervorming uit te werken, maar bleef steken bij een ontwerpwet over contacten tussen ministers en lobbyisten. In het parlement zijn er dan weer helemaal geen stappen gezet, betreurt het rapport. De Commissie kan ook niet anders dan vaststellen dat er “ondanks vier jaar werk en de opname ervan in het coalitieakkoord van de regering” opnieuw geen akkoord is gevonden over een hervorming van de partijfinanciering.
“Er zijn nog steeds geen duidelijke of bindende regels over afkoelingsperiodes of overgangsbeperkingen voor ministers, hun personeel of parlementsleden, wat hun doeltreffendheid beperkt.”
Europese Commissie
De Europese Commissie publiceert sinds 2020 jaarlijks een rapport over de stand van de rechtsstaat in de lidstaten, met aandacht voor het respect voor cruciale democratische pijlers als de onafhankelijkheid van het gerecht, de strijd tegen corruptie en mediapluralisme. Op basis van het rapport wil ze preventief optreden en de dialoog met lidstaten aangaan, eerder dan meteen inbreukprocedures te openen of andere instrumenten in stelling te brengen. Dat werkt, claimt de Commissie. Zo zijn de lidstaten met 68 procent van de aanbevelingen van vorig jaar ook aan de slag gegaan.
De Commissie krijgt wel eens het verwijt de evolutie van de rechtsstaat op het continent te rooskleurig in te schatten, maar volgens Eurocommissaris voor Justitie Didier Reynders is het rapport “optimistisch noch pessimistisch”. Het rapport “stelt gewoon vast, gelukkig genoeg, dat een groot aantal lidstaten de situatie op vlak van de rechtsstaat willen verbeteren en we zien ook belangrijke hervormingen, maar dat neemt niet weg dat er ook soms stappen achteruit zijn, of zelfs problematische en systemische situaties in sommige lidstaten”, zei de Belg bij de presentatie van het rapport.
24/07/2024
De redactionele verantwoordelijkheid van deze publicatie ligt bij Belga.