go to the original language article
“`html
Sarajevo (Fena) – In het afgelopen jaar zijn er enkele belangrijke stappen voorwaarts gezet, maar Bosnië en Herzegovina staat nog steeds voor tal van uitdagingen op weg naar het EU-lidmaatschap. Politieke meningsverschillen en het trage tempo van hervormingen blijven de implementatie van de benodigde maatregelen voor aanpassing aan Europese normen belemmeren.
Het jaar 2024 in Europa werd gekenmerkt door de verkiezingen voor het Europees Parlement, en uitbreiding was een prominent onderwerp in de politieke campagnes. De oorlog in Oekraïne had aanzienlijk invloed op de standpunten van West-Europese landen, waardoor het lidmaatschap voor Oekraïne werd versneld overwogen, maar ook voor andere landen, waaronder Bosnië en Herzegovina.
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, kondigde aan dat de uitbreiding van de Europese Unie de belangrijkste prioriteit zal zijn van de instelling die zij opnieuw zal leiden in haar nieuwe mandaat tot 2029. Daarmee gaf ze een sterke boodschap af dat het proces van integratie van nieuwe leden een van de belangrijkste doelstellingen van het toekomstige EU-beleid zal zijn.
Op de jaarlijkse top van zes Westelijke Balkanlanden en EU-leiders werden positieve signalen afgegeven over het perspectief van uitbreiding, en in de retoriek van Europese leiders werd het jaar 2030 genoemd als mogelijk kader voor het behalen van dat doel, wat ruimte laat voor verdere onderhandelingen en aanpassingen.
In maart 2024 gaf de Raad van de Europese Unie groen licht voor de voorwaardelijke opening van toetredingsonderhandelingen met Bosnië en Herzegovina. Die beslissing markeerde een positieve verschuiving op de Europese weg, en de voortzetting van het proces dat in 2023 begon, toen BiH de kandidaatstatus kreeg. Concreet vooruitgang hangt echter af van de uitvoering van de resterende hervormingen.
Begin dit jaar werd de Wet op de preventie van witwassen van geld en financiering van terroristische activiteiten aangenomen, waarmee aan een andere voorwaarde werd voldaan voor de opening van onderhandelingen met de Europese Unie en de plaatsing op de grijze lijst van Moneyval werd vermeden.
Onlangs heeft de Ministerraad van Bosnië en Herzegovina wetten aangenomen over grenscontrole en gegevensbescherming, die zijn overgedragen aan de Parlementaire Vergadering van BiH voor overweging. Deze wetten, gemarkeerd met het label “EI” dat de afstemming met de EU-wetgeving bevestigt, vertegenwoordigen belangrijke prioriteiten op de Europese route van BiH. Met hun aanneming heeft de Ministerraad aanzienlijke stappen ondernomen naar het verkrijgen van een datum voor de opening van toetredingsonderhandelingen van BiH met de Europese Unie.
Het wetsvoorstel over grenscontrole, voorgesteld door het Ministerie van Veiligheid van BiH, stemt het grensbeheer af op de EU-wetgeving, waarmee strategische doelen uit de Geïntegreerde Grensbeheerstrategie in BiH worden gehaald. Tegelijkertijd wordt het wetsvoorstel over gegevensbescherming afgestemd op de EU-verordening van 2016, waarbij internationaal erkende normen voor gegevensverwerking en vrij verkeer worden geïntroduceerd.
Hoewel significant, zijn deze verschuivingen gedeeltelijk omdat veel andere belangrijke wetten in de wacht blijven staan, zoals de Wet op de Rechtbanken en de Hoge Raad van Justitie en Aanklagers (VSTV). Naast de wetgevende uitdagingen heeft BiH nog steeds geen hoofdonderhandelaar met de EU aangesteld of een coördinator voor IPA-fondsen, wat belangrijke stappen zijn voor het vrijmaken van financiële hulp en het mogelijk maken van een onderhandelingskader.
Het gebrek aan vooruitgang op de Europese route van Bosnië en Herzegovina brengt ernstige economische gevolgen met zich mee. BiH is namelijk het enige land op de Westelijke Balkan waarvan de Europese Commissie geen hervormingsprogramma heeft goedgekeurd. De EU houdt de deuren open, maar politieke verdeeldheid blokkeert de toegang tot een fonds ter waarde van zes miljard euro.
Van de 113 voorwaarden die de EU heeft gesteld, zijn er 110 overeengekomen, maar belangrijke kwesties zoals de hervorming van het Grondwettelijk Hof, de entiteitsveto en het unieke noodnummer blijven onopgelost. Hoewel het noodnummer uiteindelijk werd overeengekomen, was dat niet voldoende voor goedkeuring van de eerste tranche van 70 miljoen euro.
Ondertussen is de afstemming van het visumregime van BiH met de Europese Unie een belangrijke voorwaarde geworden voor het verkrijgen van middelen, wat de situatie nog heeft bemoeilijkt, aangezien politieke conflicten de hoofd oorzaak van vertraging blijven bij het nakomen van de resterende verplichtingen.
Een van de grootste problemen is de status van het Grondwettelijk Hof en buitenlandse rechters. De Europese Unie eist dat de Republika Srpska voor juli volgend jaar twee binnenlandse rechters benoemt en dat er tegen eind 2025 een proces wordt geopend waarin de status van drie buitenlandse rechters zou worden bepaald. Premier van RS, Radovan Višković, beschouwde dit voorstel echter als onaanvaardbaar.
Ondertussen heeft de Republika Srpska een positieve stap gezet door de entiteitsveto in de Raad voor Staatssteun en de Mededingingsraad van BiH te verwijderen.
Aan de andere kant kampt de Federatie van BiH met problemen op provinciaal niveau. Pogingen om consensus te bereiken over de Hervormingsagenda, een belangrijk document voor toegang tot middelen uit het Groei Plan voor de Westelijke Balkan, zijn mislukt omdat provinciale premiers van de SDA zich verzetten tegen het versoepelen van de criteria voor het gebruik van die middelen.
Hoewel belangrijke stappen naar Europese integratie in 2024 zijn gezet, staat Bosnië en Herzegovina voor serieuze uitdagingen. De sleutel tot succes ligt in politieke stabiliteit en de bereidheid van binnenlandse leiders om de nodige hervormingen door te voeren. De Europese Unie blijft bereid ondersteuning te bieden, maar de toekomst van het Europese pad van Bosnië en Herzegovina hangt primair af van de interne bereidheid van het land om te veranderen. (1.1.)
“`