Oekraïne moet toegang krijgen tot een lening uit de bevroren Russische middelen. En er mag deze week op de EU-top een doorbraak in die richting komen.
Dat zegt minister van Buitenlandse Zaken Lars Løkke Rasmussen (M) op weg naar de bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken in Luxemburg op maandag.
– We moeten de steun aan Oekraïne verhogen. We hebben een doorbraak nodig als het gaat om een lening aan Oekraïne uit de bevroren Russische middelen.
– Oekraïne kan zichzelf verdedigen, maar heeft economische steun nodig, zegt Løkke.
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, heeft voorgesteld dat Oekraïne een “compensatielening” van 140 miljard euro krijgt uit de bevroren Russische middelen.
Deze moet worden terugbetaald als Rusland in ruil daarvoor schadevergoeding betaalt na de oorlog. Het is echter onduidelijk of Rusland daar ja tegen zal zeggen als onderdeel van een vredesakkoord.
De middelen zijn bevroren bij de financiële marktorganisatie Euroclear in België. Hier maakt men zich zorgen dat Rusland een schadeclaim tegen België kan indienen als de middelen aan Oekraïne worden gegeven.
Daarom dringt België erop aan dat alle EU-landen garant staan voor de lening. Dit betekent dat de belastingbetalers in de EU-landen uiteindelijk de lening kunnen terugbetalen als Oekraïne dat niet kan.
De Europese Commissie houdt echter vol dat de middelen simpelweg bevroren zullen blijven als Rusland geen schadevergoeding betaalt. Dit kan echter klinken als precies die confiscatie die de eigen juristen van de EU als een mogelijkheid hebben uitgesloten.
Daarom maakt België zich zorgen.
De EU-landen raken echter op hun mogelijkheden. Grote EU-landen zoals Duitsland en Frankrijk hebben te maken met een zwakke economie, wat het moeilijk maakt om direct geld aan Oekraïne te doneren, dat tegen het einde van het eerste kwartaal van volgend jaar geld tekort zal komen.
De hoop is daarom dat de staatshoofden en regeringsleiders van de EU-landen deze week op de EU-top in Brussel een voorlopig akkoord geven voor de lening. Daarna wordt verwacht dat de Europese Commissie met een concreet voorstel komt.
Bij de bijeenkomst op maandag is Denemarken vanwege het EU-voorzitterschap aan het hoofd van de tafel.
Dit is normaal gesproken een rol die neutraliteit vereist, maar deze keer zal Denemarken aandringen op een betere verdeling van de lasten tussen de EU-landen als het gaat om de steun aan Oekraïne, zegt Løkke.
– Denemarken biedt grote steun aan Oekraïne, maar andere EU-landen kunnen meer doen. We hebben een probleem met de verdeling van de lasten, en dat zullen we op de bijeenkomst aankaarten, zegt Lars Løkke Rasmussen.
Het zijn onder andere Zuid-Europese landen zoals Frankrijk en Spanje die terughoudend zijn met de steun.
Daarentegen behoren de Noord-Europese en Baltische landen tot degenen die het meest aan Oekraïne geven.