Have the article read by OpenAI (Beta). Please note that AI translations may take some time to process.

Brussel – Nadat de 45-jarige Tunesiër Abdesalem Lassoued maandagavond in Brussel twee Zweedse voetbalsupporters had gedood en nadien zelf neergeschoten werd door de politie, kwam aan het licht dat de man illegaal in België verbleef. Er was een bevel om het grondgebied te verlaten tegen hem uitgevaardigd, maar hij gaf daar geen gevolg aan.

Op een persconferentie met de Belgische premier Alexander De Croo en de Zweedse eerste minister Ulf Kristersson zei Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dat er al een hele tijd een Europees voorstel klaarligt “dat lidstaten de macht geeft om personen die een terugkeerbevel kregen het land uit te zetten als ze beschouwd worden als een bedreiging voor de nationale veiligheid”. Het voorstel – een herziening van de Europese terugkeerrichtlijn – maakt deel uit van het veelbesproken migratiepact. “Wetende dat België het volgende voorzitterschap waarneemt, heb ik er vertrouwen in dat we dit pact over de streep zullen kunnen trekken”, zei Von der Leyen.

Eurocommissarissen Margaritis Schinas en Ylva Johansson pikten de boodschap van Von der Leyen even later ook op. “Zowel de aanvaller in België als die in het Franse Arras (die vorige vrijdag een leerkracht neerstak, red.) hadden precies het profiel van de mensen die volgens het voorstel zouden moeten terugkeren”, zei Schinas. “Ik denk niet dat we nog meer bewijs nodig hebben dat dit een goed voorstel is en dat we het gisteren al nodig hadden.”

De herziening van de Europese terugkeerrichtlijn werd in 2018 voor het eerst op tafel gelegd en werd in 2020 hernomen in het nieuwe migratie- en asielpact. De lidstaten hebben al jaren een onderhandelingsstandpunt goedgekeurd, “maar het Europees Parlement heeft nog steeds geen positie ingenomen”, zei Schinas woensdag.

In het Parlement is de Nederlandse Tineke Strik (GroenLinks) bevoegd voor het dossier. Zij legt uit dat zij en haar collega’s beslisten om met de terugkeerrichtlijn “niet vooruit te lopen” toen bleek dat in het in 2020 voorgestelde pact heel wat andere bepalingen inzake terugkeer opgenomen waren. “We moesten eerst zien hoe alles in elkaar past.” Mogelijk vinden de verschillende politieke families volgende week een compromis, zodat na Nieuwjaar de onderhandelingen met de lidstaten over de richtlijn van start kunnen gaan, zegt Strik.

Strik wil beklemtonen dat de terugkeerrichtlijn weliswaar geen wondermiddel is. “Ik vind het een beetje gevaarlijk wat de Commissie nu voorspiegelt, we mogen de mensen geen rad voor de ogen draaien. Niet de huidige regels zijn het probleem, wel de weinig voortvarende aanpak van de lidstaten, en de samenwerking met de herkomstlanden.”

18/10/2023

Europees akkoord over hervorming elektriciteitsmarkt

Luxemburg – De Europese ministers van Energie hebben dinsdag vlotter dan verwacht een akkoord bereikt over een hervorming van de elektriciteitsmarkt. Die moet consumenten en bedrijven prijsstabiliteit geven, het gebruik van hernieuwbare energiebronnen stimuleren en Europa minder afhankelijk maken van fossiele brandstoffen. Op aandringen van Frankrijk zullen ook bestaande kerncentrales op investeringssteun kunnen rekenen, op voorwaarde dat de Europese staatssteunregels gerespecteerd worden.

De lidstaten zijn het voorstel van de Europese Commissie gevolgd om in te zetten op langetermijncontracten voor de levering van elektriciteit uit duurzame, en dus goedkopere energiebronnen. Daarvoor wordt onder meer naar zogenoemde contracten ter verrekening van verschillen (contracts for difference, CFD’s) gekeken. Die houden in dat de overheid over de brug komt als de marktprijs voor elektriciteit onder een bepaald niveau zakt, maar dat de producent omgekeerd een deel van zijn winst automatisch afgeroomd ziet als de prijs hoog oploopt. Die overwinsten moeten herverdeeld worden naar de eindconsumenten.

De kerncentrale van Bugey in het oosten van Frankrijk (Photo Emmanuel DUNAND / AFP)

Frankrijk en Duitsland waren het lang tijd oneens over het feit of deze CFD-contracten ook zouden kunnen worden gebruikt voor nieuwe investeringen in bestaande kerncentrales, om hun levensduur te verlengen of hun capaciteit te verhogen. Frankrijk, dat een groot nucleair park heeft, was daar vragende partij voor, maar Duitsland vreesde oneerlijke concurrentie op de elektriciteitsmarkt door de goedkoop in zijn buurland geproduceerde stroom.

Uiteindelijk zijn de lidstaten het erover eens geworden dat CFD-contracten gebruikt kunnen worden voor investeringen in kernenergie, maar dat dit geen verplichting is. Bovendien zal de Europese Commissie zulke contracten onderzoeken op staatssteun. “De Commissie zal erop toezien dat die instrumenten goed ontworpen zijn en niet leiden tot ongewenste concurrentieverstoringen en tot inbreuken op het gelijke speelveld op de interne markt”, verklaarde Eurocommissaris voor Energie Kadri Simson na afloop.

De lidstaten kwamen ook overeen om capaciteitsremuneratiemechanismen (CRM), zoals België dat heeft, te verankeren in de Europese wetgeving en ze van hun tijdelijke karakter te ontdoen. Tegelijk zullen EU-landen een prijsplafond kunnen invoeren voor elektriciteit die geproduceerd wordt uit goedkope bronnen als hernieuwbare energie, kern­energie en bruinkool – naar analogie met het prijsplafond van 180 euro/MWh dat de EU een jaar geleden invoerde om de excessieve marktprijzen af te toppen.

Het akkoord van vandaag is nog maar een eerste stap. De lidstaten moeten nu nog een compromis vinden met het Europees Parlement.

17/10/2023

Europees Parlement wil Oekraïne tot 50 miljard euro steun geven

Straatsburg – Het Europees Parlement heeft dinsdag in Straatsburg met een kamerbrede meerderheid haar steun verleend aan de oprichting van een nieuwe faciliteit die Oekraïne tot 2027 tot 50 miljard euro steun moet bieden voor het herstel en de wederopbouw van het land.

Het halfrond gaf met 512 tegen 45 stemmen (63 onthoudingen) zijn fiat. De faciliteit zal in de periode van 2024 tot 2027 tot 33 miljard leningen en 17 miljard euro subsidies verstrekken om het land financieel te stutten, wederopbouw en modernisering te financieren en hervormingen door te voeren met het oog op eventuele toetreding tot de Europese Unie.

De Europese Commissie had het voorstel in juni op tafel gelegd om de regering in Kiev uitzicht te bieden op stabiele en voorspelbare steun voor de langere termijn. Sinds de Russische invasie in februari 2022 heeft de EU al ongeveer 30 miljard euro aan diverse vormen van financiële steun aan Oekraïne verstrekt, maar dat verliep eerder op ad hoc-basis. 

Het halfrond vraagt wel meer transparantie en democratische controle over de besteding van het geld. Daarnaast zijn ook een aantal bepalingen over de bestrijding van corruptie en belangenvermenging aangescherpt.

“Als voorzitter van de begrotingscommissie pleit ik toch ook voor degelijke controle. We mogen niet blind zijn voor het feit dat het land nog steeds en helaas erg gevoelig blijft voor corruptie”

Europarlementslid en voorzitter van de begrotingscommissie Johan Van Overtveldt (N-VA/ECR)

De Europarlementsleden dringen erop aan dat de wederopbouw van Oekraïne ook wordt gefinancierd met geblokkeerde activa van Rusland in Europa. Binnen de Europese instellingen wordt al een tijdje bekeken of en hoe die Russische activa aangewend zouden kunnen worden, maar een concreet voorstel ligt nog niet op tafel. België, waar een groot deel van deze activa gesitueerd zijn, kon in 2022 en 2023 wel reeds in totaal 2,3 miljard euro vrijmaken voor Oekraïne via de belastingen die ons land heft op de interesten die deze activa opbrengen. 

Over de faciliteit moeten de Europarlementsleden nog onderhandelingen aanknopen met de lidstaten. De nationale regeringen moeten echter met unanimiteit beslissen over de faciliteit en andere extra fondsen voor de meerjarenbegroting, die danig op de proef is gesteld door de crisissen van de voorbije jaren. De Europarlementsleden manen aan tot spoed, want vooralsnog is er voor 2024 geen steun voor Oekraïne vastgelegd.

17/10/2023

ECB zet volgende stap naar digitale euro

Frankfurt – Een digitale euro in aanvulling op contant geld is weer een stap dichter. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft woensdag beslist om het licht op groen te zetten voor de voorbereidingsfase van het project.

Na twee jaar is de onderzoeksfase voor de digitale euro voltooid. De voorbereidingsfase moet nu de weg effenen voor de mogelijke toekomstige digitale euro, dixit de ECB in een persbericht. Concreet zal Frankfurt het regelboek en de selectie van aanbieders voor de ontwikkeling van het platform en infrastructuur afronden. De voorbereidingsfase vat op 1 november aan en duurt in eerste instantie twee jaar. Na afronding van deze fase, zou de ECB moeten beslissen om de volgende stap richting digitale munt te zette.

“We moeten onze munt voorbereiden op de toekomst. We zien de digitale euro als een digitale vorm van contant geld die kosteloos voor alle digitale betalingen kan worden gebruikt en die aan de hoogste privacynormen beantwoordt. De digitale euro zou naast contant geld bestaan, dat altijd beschikbaar blijft, zodat niemand achterblijft.”

Voorzitter van de Europese Centrale Bank Christine Lagarde

Eind juni zette de Europese Commissie de deur open voor de digitale munt. Het dagelijks bestuur van de EU stelde dan een wettelijk kader voor dat de mogelijkheid biedt om die in te voeren. Tegelijkertijd had de Commissie een wetsontwerp klaar dat de status van munten en bankbiljetten als wettelijk betaalmiddel moet verzekeren.

Banken zouden de digitale euro kunnen verkrijgen bij de ECB. De consument zou de digitale munt ter beschikking kunnen hebben in een digitale portefeuille of Wallet en zou de klok rond bijvoorbeeld via de smartphone snelle betalingen kunnen uitvoeren, ook indien er geen internetverbinding is. De effectieve invoering van de digitale eenheidsmunt zou wel nog 4 tot 5 jaar op zich kunnen laten wachten.

18/10/2023

Deze compilatie is een redactionele selectie gebaseerd op de Europese berichtgeving van Belga. Deze wordt gepubliceerd op maandag en donderdag.