Kiev – Oekraïne heeft bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) klacht ingediend tegen EU-lidstaten Polen, Slovakije en Hongarije. Die drie landen verlengden hun embargo op de import van Oekraïens graan, ondanks de opheffing van de handelsbeperkingen door de Europese Unie vorige week. Warschau liet al weten dat het bij zijn beslissing blijft.
“We vinden het cruciaal om vast te stellen dat individuele lidstaten de import van Oekraïense goederen niet kunnen verbieden”, legde minister van Economie Julia Svyrydenko uit in een persbericht. “Daarom dienen we tegen hen klacht in.”
“We vinden het cruciaal om vast te stellen dat individuele lidstaten de import van Oekraïense goederen niet kunnen verbieden.”
Oekraïense economieminister Julia Svyrydenko
Polen, Hongarije en Slovakije weigeren zich neer te leggen bij een beslissing van de Europese Commissie, die vrijdag besloot om een einde te maken aan de tijdelijke beperkingen op de import van graan en enkele andere landbouwproducten uit Oekraïne. De Commissie had die beperkingen dit voorjaar toegestaan om de impact van de massale invoer op de lokale markten te milderen, maar ze kwam vrijdag tot de slotsom dat de marktverstoringen waren verdwenen.
De importverboden in de drie lidstaten hebben ook de transit van Oekraïense goederen naar andere landen vertraagd. Die routes zijn nog belangrijker geworden nadat Rusland in juli besloot om een einde te maken aan het internationale akkoord dat de uitvoer van Oekraïens graan via de Zwarte Zee mogelijk maakte. Oekraïne exporteerde voor de oorlog miljoenen tonnen gewassen via de zuidelijke havens aan de Zwarte Zee.
Roemenië zei de EU-beslissing te betreuren, maar zei van eenzijdige maatregelen af te zien, terwijl de Bulgaren instemden met een opheffing van het embargo in naam van “de solidariteit met Oekraïne”.
De Polen blijven bij hun beslissing, lieten ze maandag nog eens weten. “Wij denken dat ze de juiste is, ze is ook het resultaat van een economische analyse en bevoegdheden die voortvloeien uit het Europees en internationaal recht”, zei regeringswoordvoerder Piotr Müller. Van een klacht bij de WTO zijn ze “niet onder de indruk”.
Bij de Commissie wou men maandag nog geen commentaar geven op de beslissing van de drie lidstaten. “We zijn de maatregelen nog aan het analyseren”, zo reageerde een woordvoerster. Ze beklemtoonde wel opnieuw dat de Commissie op basis van de beschikbare data concludeert dat er momenteel geen marktverstoringen in de buurlanden van Oekraïne zijn.
De woordvoerster wees erop dat de Commissie en de betrokken landen de voorbije maanden hard hebben samengewerkt in het coördinatieplatform om de opslagcapaciteit te vergroten en bottlenecks op te ruimen, zodat de transit van de Oekraïense landbouwproducten naar de rest van de wereld efficiënt kan verlopen en deze producten niet langer de lokale markten blijven overspoelen.
De woordvoerster stipte tenslotte aan dat Oekraïne zich heeft geëngageerd om zelf maatregelen te nemen die moeten vermijden dat de export leidt tot marktstoornissen in de buurlanden. Kiev moet daarvoor maandagmiddag een actieplan presenteren in het coördinatieplatform.
18/09/2023
Franse en Duitse experts breken lans voor diepgaande hervorming van de EU
Brussel – De Europese Unie heeft tegen 2030 een diepgaande hervorming nodig indien ze bestuurbaar wil blijven na de uitbreiding naar landen als Oekraïne. Dat betoogt een rapport dat een aantal Franse en Duitse experts in opdracht van Parijs en Berlijn hebben opgesteld.
“Het is duidelijk dat de uitbreiding van de EU in het belang van iedereen is, en dat we dus vanaf nu moeten beginnen met alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat de EU klaar zal zijn”, zo lichtte de Duitse minister van Europese Zaken Anna Luhrmann het rapport dinsdag toe op een bijeenkomst met haar Europese ambtgenoten in Brussel.
“De uitbreiding van de EU is in het belang van iedereen. We moeten vanaf nu beginnen met alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat de EU klaar zal zijn.”
Duits minister van Europese Zaken Anna Luhrmann
Voor de experts is het zonneklaar dat de EU op dit moment op institutioneel noch beleidsmatig vlak klaar is voor een uitbreiding tot dertig lidstaten of meer. Zo bepleiten ze een verdere afbouw van de unanimiteitsregel die de besluitvorming soms blokkeert. Onder meer in fiscale zaken zouden de lidstaten meer met gekwalificeerde meerderheid moeten beslissen, betogen ze. Voor buitenlands beleid en defensie willen de auteurs dan weer wel het vetorecht behouden.
Ook het concept van een Europa met verschillende snelheden duikt opnieuw op. De Franse en Duitse experts vinden eveneens dat lidstaten die dat willen zich diepgaander moeten kunnen integreren, zoals dat bijvoorbeeld gebeurde met de eurozone en Schengen. Het is een idee dat even fanatiek wordt bestreden door andere lidstaten, die vrezen dat ze aan de zijlijn worden gehouden.
Het rapport suggereert een harde kern van bepaalde landen die een ambitieuze integratie nastreven. Een tweede cirkel zou dan de huidige EU zijn. Daarrond zouden een aantal landen circuleren die genoegen nemen met toegang tot de eenheidsmarkt, zoals Zwitserland en Noorwegen momenteel. De vierde en laatste cirkel zou de huidige Europese Politieke Gemeenschap zijn, een politiek overlegplatform dat zowat het hele continent omspant.
Het rapport bepleit ook een afslankingskuur voor de Europese Commissie. Hoewel de leden van het dagelijkse bestuur van de EU het algemene Europese belang moeten dienen en onafhankelijk van hun thuisland moeten opereren, is het nog steeds zo dat elke lidstaat een onderdaan in de Commissie heeft. Dat is volgens de auteurs niet houdbaar in een EU met meer dan dertig lidstaten. Ze willen ook het aantal zetels in het Europees Parlement plafonneren op 751.
Eind dit jaar moeten de staatshoofden en regeringsleiders van de 27 lidstaten beslissen of de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne van start kunnen gaan. Tegen die achtergrond is ook de discussie over institutionele en budgettaire hervormingen losgebarsten. De Franse minister van Europese Zaken Laurence Boone beklemtoonde alvast dat het rapport in geen geval een “voorstel” van de Franse en Duitse regering is, maar een bijdrage van experts die “opties” presenteren om het debat te voeden.
19/09/2023
België delft definitief onderspit in zaak overwinstrulings
Luxemburg – Het Gerecht van het Hof van Justitie van de EU heeft woensdag geoordeeld dat de Belgische belastingregeling voor overwinst wel degelijk een onrechtmatige vorm van staatssteun is, zoals de Europese Commissie in 2016 al aanvoerde. België delft daarmee het onderspit in een jarenlang aanslepend dispuut. “Het Gerecht verwerpt alle argumenten die België heeft aangevoerd tegen het besluit van de Commissie”, zo staat te lezen in het persbericht van het Hof van Justitie.
De zaak draait rond de Belgische regeling waarbij bedrijven middels een fiscale ruling vrijgesteld konden worden van belasting op dat deel van hun winst dat voortvloeide uit het feit dat ze deel uitmaakten van een multinational. De betrokken bedrijven kwamen in aanmerking voor zo’n ruling wanneer ze bijvoorbeeld activiteiten centraliseerden in België, banen creëerden in ons land of er investeringen deden.
De Europese Commissie oordeelde in 2016 dat het hele systeem neerkwam op verboden staatssteun. De Commissie vroeg de terugvordering van de verleende steun aan 55 begunstigde ondernemingen, gaande van BASF Antwerpen tot Ontex, Atlas Copco en AB-Inbev.
België stelde daarop een beroep in bij het Gerecht van de Europese Unie om het besluit van de Commissie nietig te laten verklaren. Die nietigverklaring volgde effectief in 2019. Maar de Commissie stelde daarop bij het Hof van Justitie een hogere voorziening in tegen die uitspraak en in 2021 vernietigde het Hof het eerste arrest van het Gerecht. Volgens het Hof van Justitie had de Commissie wel degelijk terecht vastgesteld dat er sprake was van een steunregeling.
Het Hof verwees de zaak daarop opnieuw door naar het Gerecht dat zich nu moest uitspreken over de kwalificatie van de Belgische regeling als mogelijk onrechtmatige staatssteun. Het Gerecht oordeelt nu dat de Commissie de Belgische regeling eerder al terecht heeft bestempeld als een inbreuk op de staatssteunregels.
20/09/2023
Deze compilatie is een redactionele selectie gebaseerd op de Europese berichtgeving van Belga. Deze wordt gepubliceerd op maandag en donderdag.