Schallenberg over Orbáns EU-voorzitterschap: “De kerk in het dorp laten”

Wenen – De Oostenrijkse minister van Buitenlandse Zaken Alexander Schallenberg (ÖVP) doet een beroep op de opwinding over het Hongaars EU-voorzitterschap “de kerk in het dorp te laten”. Met betrekking tot bepaalde “ego-trips”, die Viktor Orbán naar Rusland, China en de VS hadden geleid, zou men niet moeten zwijgen, maar een “boycot” van het EU-voorzitterschap zou overdreven zijn. Na de regeringswisseling in het Verenigd Koninkrijk hoopt de minister van Buitenlandse Zaken op een intensivering van de betrekkingen op bilateraal en EU-niveau.

Hongarije heeft momenteel voor zes maanden het roulerende voorzitterschap van de Raad van de EU-lidstaten. De Hongaarse premier Viktor Orbán oogstte echter stevige kritiek van andere EU-landen door niet-gecoördineerde bezoeken aan de Russische president Vladimir Poetin, de Chinese leider Xi Jinping of de Republikeinse kandidaat voor het Amerikaanse presidentschap Donald Trump. Als reactie op het gedrag van Orbán kondigde de EU-chefdiplomaat Josep Borrell aan om een informeel treffen van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken dat eind augustus gepland stond, in plaats van in Boedapest in Brussel te houden.

Schallenberg nam dit “ter kennis”, maar verklaarde in het APA-interview ook: “Ik weet dat de meerderheid van mijn collega’s binnen de Europese Unie hiertegen was.” Hij houdt, net als de Oostenrijkse bondskanselier Karl Nehammer (ook ÖVP), dat de kritische dialoog met Orbán gezocht moet worden, maar dat de opwinding ook niet overdreven moet worden. “Als we ons aan de opwinding overgeven, profiteert Orbán daar zelf het meest van.” Zo ontstaat de indruk dat Orbán meer invloed heeft dan hij als premier van een middelgroot land eigenlijk heeft. Tenslotte heeft hij de reizen niet ondernomen in naam van de Europese Unie.

Bovendien moet men wat betreft de Hongaarse prestaties het volgende onderscheiden: “Wat wordt er gedaan voor de galerie thuis en hoe gedragen ze zich in Brussel?” Hongarije draagt veel beslissingen in de EU mee. Daarnaast zal Orbán zich uiteindelijk ook aan de regels houden, omdat hij aan het einde met lege handen zal staan bij een “volledig mislukt EU-voorzitterschap.”

In hoeverre de machtswisseling in het Verenigd Koninkrijk van de conservatieve Tories naar de sociaaldemocratische Labourpartij een gevolg is van de ervaringen na de Brexit, dus het vertrek van het VK uit de EU, wilde Schallenberg niet beoordelen. “Dat is moeilijk te beantwoorden, want in wezen wordt de Britten steeds weer zand in de ogen gestrooid over wat Brexit eigenlijk betekent. We hadden een pandemie, we hebben de Russische aanvalsoorlog. Dat betekent dat er veel factoren zijn die je als oorzaak van de problemen kunt aanwijzen. En daarmee verdoezelen dat wellicht op veel plaatsen de Brexit de eigenlijke aanleiding is.”

Hij hoopt echter dat de samenwerking met de nieuwe regering onder premier Keir Starmer verder geïntensiveerd kan worden. Er is genoeg te doen. “Groot-Brittannië is uit het hele rechtskader van de interne markt gevallen en er zijn nog enorm veel hiaten die we verre van ingevuld hebben.” De Oostenrijkse regering staat echter klaar om dit zo snel mogelijk bilateraal op te lossen. “Groot-Brittannië blijft een belangrijke partner in Europa, blijft een Europese staat. We waren nooit vrienden van de Brexit, maar we moeten nu gewoon proberen de bilaterale relatie zo zinvol en efficiënt mogelijk vorm te geven.”

Ook moet worden gestreefd naar samenwerking op het gebied van buitenlands beleid en veiligheid. “Waarom kunnen we geen oplossing vinden die het de Britten mogelijk maakt deel te nemen aan EU-missies, als ze dat willen, een overeenkomstig deel van de kosten dragen en we ze zo nauw mogelijk aan ons binden?” Er kan veel meer worden gedaan dan tot nu toe. Wraakgevoelens vanwege de Brexit “helpen niemand”, waarschuwde Schallenberg. “We hebben de nauwste economische verbondenheid. Londen is vandaag een van de grootste financiële centra. We hebben 30.000 Oostenrijkers die daar wonen. Dus ik denk dat we gewoon een natuurlijk belang hebben om deze relaties pragmatisch en efficiënt vorm te geven.” (07-08-2024)