Have the article read by OpenAI (Beta). Please note that AI translations may take some time to process.Brussel – De Europese Commissie heeft woensdag haar langverwachte groene industrieplan voorgesteld. Het ‘Green Deal Industrial Plan’ vormt het Europese antwoord op de Amerikaanse miljardensubsidies voor de groene industrie en de oneerlijke concurrentie uit China. De lidstaten krijgen op korte termijn uitzicht op 270 miljard euro aan Europese leningen en subsidies, al is daar maar weinig nieuw geld bij.
Met haar groene industrieplan wil de Commissie de voorsprong die de Europese industrie nu heeft op het vlak van groene technologie vrijwaren. “Deze kans om de weg te tonen met snelheid en ambitie krijgen we maar eens in een generatie”, zegt voorzitter Ursula von der Leyen. Haar voorstellen zijn niet expliciet tegen andere landen of machtsblokken gericht, maar het is geen geheim dat Europa zich zorgen maakt over zijn concurrentiekracht en industriële ontwikkeling. De vrees blijkt niet ongegrond dat de Verenigde Staten met hun Inflation Reduction Act (IRA) Europese bedrijven naar de VS lokken of ertoe aanzetten daar te investeren, in plaats van in de EU.
“Deze kans om de weg te tonen met snelheid en ambitie krijgen we maar eens in een generatie.”
Ursula von der Leyen, voorzitter Europese Commissie
Het Europese plan moet in de eerste plaats investeringen in en de financiering van ‘clean tech’ van eigen bodem faciliteren. Daarvoor bewandelt de Commissie verschillende pistes. Zoals al langer bekend was, wil ze de staatssteunregels versoepelen. Dat moet het voor de lidstaten mogelijk maken geld te pompen in de productie van batterijen, zonnepanelen, windmolens, warmtepompen en elektrochemische cellen, in het afvangen en opslaan van CO2, en in de grondstoffen die nodig zijn om zulke materialen te produceren. Ook moet de financiering van alle hernieuwbare energiebronnen kunnen worden ondersteund.
Het nieuwe kader voor staatssteun zou in de komende weken al gelanceerd worden en tot eind 2025 van kracht blijven. Daarenboven wil de Commissie het plafond optrekken voor het aanmelden van staatssteun, de zogenaamde ‘groepsvrijstelling’. De uitrol van grensoverschrijdende projecten van gemeenschappelijk Europees belang, waar verschillende landen bij betrokken zijn, wordt vereenvoudigd.
Omdat alle lidstaten op dezelfde manier tewerk zullen kunnen gaan, hoopt de Commissie de verstoring van de interne markt in de context van de mondiale subsidierace zo veel mogelijk te kunnen beperken. Maar natuurlijk hebben niet alle lidstaten de financiële capaciteiten van landen als Duitsland en Frankrijk om hun industrie te steunen. Daarom wordt de toegang tot Europese steun voor de groene industrie vergemakkelijkt. Concreet zullen de lidstaten het nieuwe REPowerEU-hoofdstuk in hun nationaal herstelplan (waarmee ze investeringssteun uit het coronaherstelfonds kunnen krijgen) zo kunnen opstellen dat ze er hun groene industrie mee kunnen subsidiëren. De Commissie raadt hen onder meer aan belastingkredieten en andere belastingvoordelen toe te kennen, maar ook investeringen te doen in het omscholen van werknemers, zodat ze in de clean tech aan de slag kunnen.
De Commissie houdt de lidstaten 270 miljard dollar voor. Daarvan is 20 miljard euro nieuw geld, dat in de vorm van subsidies ter beschikking wordt gesteld. De 5,4 miljard euro uit het fonds om de impact van de brexit te verzachten, zou eveneens voor groene investeringen kunnen worden gebruikt, oppert de Commissie. De resterende 225 miljard euro betreft de leningen die nog beschikbaar zijn in het kader van het coronafonds. Om snel Europese financiering vrij te maken – in maart zou Washington met nieuwe richtlijnen komen voor het aanboren van IRA-subsidies – wil de Commissie nog andere bronnen aanspreken, zoals het Innovatiefonds. Op middellange termijn zouden de lidstaten ook gebaat moeten zijn bij een nieuw investeringsfonds – een soevereiniteitsfonds, in de woorden van de Commissie. Wanneer tegen de zomer de Europese meerjarenbegroting herzien wordt, zal ze daarover meer details bekend maken.
Naast meer financiering is de groene industrie ook gebaat bij een meer voorspelbaar en eenvoudig regelgevend kader, vindt de Commissie. Daarvoor werkte ze een ‘Net-Zero Industry Act’ uit. Het versnellen van de vergunningsprocedures voor industriële projecten is daar een van de hoofddoelstellingen. Er komt ook een kritieke grondstoffenwet, om de EU toegang te helpen krijgen tot strategische grondstoffen voor haar industrie – denk aan lithium.
Het plan wordt op 9 en 10 februari besproken op de Europese top van staatshoofden en regeringsleiders. Belgische premier Alexander De Croo zegt alvast dat de Commissie de juiste strategische keuzes maakt door in te zetten op groene technologie en het versterken van de Europese industrie, maar waarschuwt opnieuw dat het beleid niet mag steunen op nationale subsidies van de sterkste landen. Het gelijk speelveld tussen de 27 lidstaten moet worden gevrijwaard, aldus De Croo.
01/02/2023
European Sleeper hoopt nachttrein naar Barcelona in 2025 te lanceren
Brussel – “We mikken op het voorjaar van 2025 om een nachttrein te lanceren tussen Amsterdam en Barcelona”, met ook stops in Antwerpen en Brussel. Dat zegt het Nederlands-Belgische spoorinitiatief European Sleeper woensdag, daags nadat was bekendgemaakt dat het een van de tien spoorprojecten is die steun krijgen van de Europese Commissie.
Na het vertrek in Amsterdam zou de nachttrein richting Spanje ’s avonds nog stoppen in Rotterdam, Antwerpen, Brussel en Rijsel, en ’s ochtends in de Zuid-Franse steden Avignon, Montpellier en Perpignan, en de Spaanse steden Figueres, Girona en Barcelona. De Europese steun zal European Sleeper helpen “om bestaande hindernissen te overwinnen, zoals capaciteitstoewijzing en de financiering van rollend materieel”.
De verbinding met Barcelona moet de tweede nachttreinroute worden van European Sleeper. Op 25 mei start de eerste: Brussel-Amsterdam-Berlijn. De ticketverkoop start op 20 februari. Die verbinding, met ook een stop in Antwerpen, zou in 2024 verlengd worden tot Dresden en Praag.
01/02/2023
Europese Rekenkamer stelt trage koppeling van nationale elektriciteitsmarkten aan de kaak
Brussel – Ondanks haar ambitieuze prognoses en onmiskenbare inspanningen heeft de Europese Unie slechts langzame vorderingen gemaakt in haar strategie om de nationale elektriciteitsmarkten aan elkaar te koppelen en zo burgers en bedrijven een betaalbare stroomprijs te bieden. Dat stelt de Europese Rekenkamer in een nieuw rapport aan de kaak.
De EU werkt sinds 1996 aan de integratie van de nationale elektriciteitsmarkten. Die zou voor een stabielere energiebevoorrading en zo laag mogelijke prijzen zorgen, maar bijna tien jaar na de geplande voltooiing in 2014 wordt de markt nog steeds beheerst door 27 nationale regelgevende kaders, zo stelt de Rekenkamer vast. De groothandelsprijzen verschillen sterk van land tot land en de kleinhandelsprijzen worden nog steeds sterk beïnvloed door nationale belastingtarieven en netwerktarieven.
“Door de huidige energiecrisis en de crisis van de kosten van levensonderhoud waarmee de burgers momenteel worden geconfronteerd, is het nog urgenter dat de Europese Unie een interne elektriciteitsmarkt tot stand brengt”, stelt Mihails Kozlovs, de auditeur van de Rekenkamer die verantwoordelijk was voor het rapport.
“Door de huidige energiecrisis en de crisis van de kosten van levensonderhoud is het nog urgenter dat de Europese Unie een interne elektriciteitsmarkt tot stand brengt.”
Rapporteur Mihails Kozlovs (Europese Rekenkamer)
Sinds 2015 is het koppelen van nationale markten traag blijven verlopen en is er geen wezenlijke vooruitgang geboekt met de uitbreiding van de grensoverschrijdende transmissiecapaciteit, zo stelt de Rekenkamer. De auditeurs wijzen op de bijzonder complexe regelgeving en onvoldoende toezicht door het Europese agentschap ACER, onder meer door een gebrek aan voldoende gegevens en personeel. Ook het toezicht op marktmisbruik- en manipulatie schoot tekort.
De Europese Commissie werkt momenteel aan een hervorming van de elektriciteitsmarkt. Het voorstel, dat deze lente gepresenteerd moet worden, moet een einde maken aan de koppeling van de groothandelsprijzen voor elektriciteit aan de gasprijzen.
31/01/2023
Commissie heeft goede hoop op akkoord over volledig asiel- en migratiepact
Brussel – Europees commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson heeft er goede hoop op dat de 27 lidstaten voor het einde van de legislatuur een akkoord zullen vinden over alle aspecten van het asiel- en migratiepact – zowel onderling, als met het Europees Parlement. Dat heeft ze dinsdag gezegd in een gesprek met Belga, in de aanloop naar de Europese top van 9 en 10 februari. Ze juicht het initiatief van Belgisch staatssecretaris Nicole de Moor toe om alle landen die met een hoge secundaire migratiedruk kampen samen te brengen.
Op de extra top staat volgende week het Europees industrieel beleid bovenaan de agenda, maar ook het asiel- en migratiebeleid zal heel wat aandacht krijgen. In een brief aan de staatshoofden en regeringsleiders somde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen vorige week nog op welke maatregelen op korte termijn kunnen worden genomen om bestaande problemen aan te pakken: de Europese buitengrenzen versterken, afgewezen asielzoekers sneller terugsturen, meer steun uittrekken voor landen die, zoals België, met de druk van secundaire migratie kampen (migranten die van het ene EU-land naar het andere doorreizen) en nauwer samenwerken met herkomstlanden.
Deze zaken kunnen volgens von der Leyen een reëel verschil op het terrein maken, maar ook de fundamenten leggen voor een breed akkoord over het asiel- en migratiepact dat haar Commissie in 2020 voorstelde, en dat voor het hele Europese beleid een evenwicht zoekt tussen solidariteit en verantwoordelijkheid. Dat akkoord is zeker haalbaar, zei commissaris Johansson dinsdag tijdens een groepsinterview, dat door de European Newsroom was georganiseerd. “Er zijn al vijf deeldossiers afgerond. Natuurlijk staan we voor uitdagingen en kruisen we onze vingers, maar wetende waar we vandaan komen, zijn we goed bezig”, zei de Zweedse.
Ze klopt zichzelf op de borst omdat ze er naar eigen zeggen in geslaagd is de politieke situatie te deblokkeren na de verhitte discussies over de verplichte herplaatsing van migranten die in ‘frontlijnstaten’ aan de Europese buitengrenzen aankomen. “Dat debat had voor diepe verdeeldheid gezorgd onder de lidstaten, en tussen de lidstaten en het Europees Parlement. Nu zitten we in een totaal andere situatie: de lidstaten werken samen en luisteren naar elkaar.”
Johansson is erg te spreken over de aanpak waar onder het Franse EU-voorzitterschap voor gekozen werd: de verschillende deeldossiers van het pact een voor een aanpakken, en niet langer naar consensus maar naar gekwalificeerde meerderheden zoeken. In september vorig jaar spraken de lidstaten met het Europees Parlement af er alles aan te doen om het volledige pact voor het einde van de legislatuur in 2024 goedgekeurd te krijgen. Volgens Johansson gaat dat ook lukken. “We hebben tijdens de onderhandelingen verschillende zaken het hoofd kunnen bieden: (de Turkse president) Erdogan die zei dat hij de grenzen zou openzetten, de instrumentalisering van migranten door (de Wit-Russische president) Loekasjenko en natuurlijk de oorlog in Oekraïne, die voor vier miljoen vluchtelingen heeft gezorgd. Ik ben niet naïef, maar er is een momentum dat we moeten vasthouden.”
Johansson is trouwens erg te spreken over het initiatief van Belgisch staatssecretaris de Moor, die begin december een vergadering belegde met acht andere lidstaten die net als ons land met een hoge (secundaire) migratiedruk kampen. Het overleg volgde op eerdere bijeenkomsten van de Oost-Europese ‘Visegrad’-landen en de Zuid-Europese ‘Med 5’. “Ik woonde die vergadering met Nicole ook bij, net als die van de Med 5”, zegt Johansson. “De verschillende lidstaten staan om verschillende redenen onder druk: in Italië komen bijna dagelijks boten toe, Griekenland heeft geschillen met Turkije en in België dagen de migranten gewoon op. Zij doen het systeem vastlopen, of het nu om opvang of om de mogelijkheid om asiel aan te vragen gaat. En daar komen nog eens de Oekraïners bovenop. Al die zaken zijn gelinkt aan elkaar, en dat moeten de lidstaten beseffen”, juicht ze de verschillende initiatieven toe. “Het is dus goed dat België voor een ‘comprehensive approach’ kiest.”
31/01/2023
Deze compilatie is een redactionele selectie gebaseerd op de Europese berichtgeving van Belga. Deze wordt gepubliceerd op maandag en donderdag.