go to the original language article
SOFIJA – Evropska unija (EU) doprinosi sa oko 90 posto vanjskog finansiranja u Bugarskoj, pokazuje istraživanje o bespovratnoj stranoj pomoći u zemlji od početka tranzicije do danas, koje je izradio Institut za tržišnu ekonomiju (IPI). Istraživanje je predstavljeno u Domu Evrope u Sofiji.
Analiza IPI zasniva se na različitim javno dostupnim izvorima, razmatra vanjsku pomoć za Bugarsku, bez uključenog nacionalnog sufinansiranja i ne pretenduje da daje ocjenu efikasnosti korištenja sredstava, rekao je glavni ekonomista IPI Lъchezar Bogdanov. Podaci pokazuju da se vanjska podrška povećava nakon našeg pristupanja EU, što je povezano i s rastom ekonomije zemlje.
Od 1989. do kraja 2024. godine Bugarska dobija (prema konzervativnim procjenama) oko 70 mlrd. leva, a prema preliminarnim procjenama samo za 2025. to je dodatnih između šest – sedam mlrd. leva, rekao je Bogdanov. U posljednjoj deceniji to je oko 3 posto prosječnog godišnjeg bruto domaćeg proizvoda. Nakon pristupanja EU ovo finansiranje doprinosi s oko 7 posto prihoda u konsolidovanom budžetu.
Podaci pokazuju i cikličnost u upravljanju sredstvima iz budžeta EU – u posljednjoj godini u kojoj ona mogu biti potrošena javljaju se pikovi, koje je Bogdanov komentarisao kao slabost bugarske vlade, administracije i opština u upravljanju sredstvima, jer bi, po njegovim riječima, logičnije bilo da imamo ravnomjerno korištenje sredstava.
Prema podacima najveći udio – preko 30 posto ili skoro trećina, bespovratnog finansiranja odlazi za poljoprivredu. Bogdanov je rekao da je važno da zamislimo 30 posto od 70 mlrd. leva za taj period, dodajući da je to obimna investicija u bugarsku poljoprivredu i da svaki analitičar i bugarski poreski obveznik treba da postavi pitanje u kojoj mjeri to doprinosi efikasnijoj poljoprivredi u zemlji.
Između 10% i 15 posto sredstava namijenjeno je za transportnu infrastrukturu, komunalno uređenje i ruralna područja, životnu sredinu, konkurentnost i inovacije, skoro 10 posto – za ljudske resurse. Vidi se da su sve sfere društveno-ekonomskog života bile podržane bespovratnim vanjskim finansiranjem. Sredstva su stizala, u praksi, svuda, komentarisao je Bogdanov.
Analiza IPI razmatra i druge izvore finansiranja u Bugarskoj – programe po finansijskom mehanizmu Evropskog ekonomskog prostora (Norveška, Island, Lihtenštajn), pri čemu su za programski period 2014-2021. sredstva dostigla 222 mil. leva. Najviše resursa usmjereno je kroz program za smanjenje siromaštva i regionalni razvoj i program za pravosuđe – po preko 50 mil. leva. Podrška za civilno društvo u Bugarskoj ostvaruje se putem uspostavljenih programa za nevladine organizacije – oko 7 posto ukupnog planiranog budžeta za period 2014-2021, navodi analiza.
Sretna sam što je EU, kroz svoju solidarnost, taj koji je najviše doprinio razvoju Bugarske u periodu od devedesetih godina do danas, rekla je šefica Predstavništva EK u zemlji Йорданка Чобанова. Ona je dodala da je to resurs koji dolazi od svih poreskih obveznika i da je njegova dodatna vrijednost u konkretnim projektima koji se realizuju, u realizovanim, ili pak u propuštenim koristima. (15. decembar)