Brussel – “Vandaag is een historische dag, want de Europese Commissie beveelt de lidstaten aan om toetredingsonderhandelingen te openen met Oekraïne”, zo kondigde voorzitter Ursula von der Leyen de beslissing aan op een persconferentie. “De Oekraïners zijn hun land diepgaand aan het hervormen, ook al voeren ze een existentiële oorlog.”
Von der Leyen wees erop dat de Oekraïeners al sinds de Maidan-protesten van 2013 en de afzetting van de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj snakken naar een toekomst in de EU. Toch was het tot anderhalf jaar geleden volstrekt ondenkbaar dat er in 2024 toetredingsonderhandelingen zouden beginnen. De Russische invasie van het land in februari 2022 heeft de geopolitieke kaarten op het continent echter grondig dooreengeschud.
Enkele maanden na de start van de oorlog, in juni 2022, ontving Oekraïne samen met zijn kleine buurland Moldavië het statuut van kandidaat-lidstaat. Aan de volgende etappe in het proces, de effectieve start van onderhandelingen, had de Commissie zeven stappen verbonden die de regering in Kiev moest zetten om de rechtsstaat te versterken en de wijdverspreide corruptie aan te pakken.
Volgens Von der Leyen is de vooruitgang “indrukwekkend”. Oekraïne heeft zijn gerechtelijke bestuursorganen hervormd en een transparant systeem voor de voorselectie van rechters bij het grondwettelijk hof ingevoerd. Zijn staat van dienst op vlak van het onderzoeken en veroordelen van corruptie op hoog niveau wordt steeds sterker en er zijn positieve stappen gezet om de invloed van oligarchen terug te dringen en de mediawetten op Europese leest te schoeien. Al bij al zijn vier van de zeven voorwaarden ingelost.
Inzake corruptiebestrijding, de inperking van de macht van oligarchen en de bescherming van nationale minderheden ligt er echter nog wat werk op de plank. De Commissie identificeerde vier wetgevende maatregelen met betrekking tot het personeelsplafond en de bevoegdheden van het nationale anticorruptiebureau, het reguleren van lobbying en de rechten van minderheden die Kiev moet nemen vooraleer het onderhandelingskader wordt vastgesteld. De Commissie zal daarover in maart rapporteren.
Von der Leyen prees ook Moldavië. Het land is weliswaar niet in oorlog, maar lijdt ook onder “voortdurende destabiliseringspogingen tegen zijn democratie”. Toch heeft Moldavië net als Oekraïne al meer dan 90 procent van het werk voltooid dat vereist is om onderhandelingen te openen. De Commissie beveelt dus ook een positief besluit aan. Wel verwacht ze dat Chisinau nog gerechtelijke hervormingen doorvoert, de anticorruptie-organen versterkt en de invloed van oligarchen inperkt vooraleer het onderhandelingskader wordt vastgelegd.
Het neemt niet weg dat de onderhandelingskaders voor Oekraïne en Moldavië al voorbereid kunnen worden van zodra de 27 lidstaten het licht op groen zetten voor de onderhandelingen. De staatshoofden en regeringsleiders moeten daarover in december op een top in Brussel met unanimiteit te beslissen. Dan volgt sowieso een jarenlang proces waarin beide landen moeten aantonen dat het alle criteria op vlak van democratie en de rechtsstaat kan inlossen, de hele Europese wetgeving kan overnemen en economisch overeind kan blijven op de eenheidsmarkt.
De Commissie had niet alleen goed nieuws voor Oekraïne en Moldavië. Ook Bosnië en Herzegovina zouden op de opening van toetredingsgesprekken moeten kunnen rekenen, weliswaar op voorwaarde dat Sarajevo eerst nog een aantal resterende lidmaatschapscriteria vervult, terwijl Georgië de status van kandidaat-lidstaat moet kunnen krijgen – zij het eveneens onder voorwaarden.
08/11/2023
Europese Commissie doet beroep op SpaceX voor lancering satellieten
Brussel/Sevilla – De Europese Commissie heeft een voorlopig akkoord met het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf SpaceX voor de lancering van vier satellieten volgend jaar. Met het contract is een bedrag van 180 miljoen euro gemoeid, zo bevestigde Eurocommissaris voor Interne Markt Thierry Breton dinsdag na een bijeenkomst van de Europese ministers bevoegd voor Ruimtevaart in Sevilla.
SpaceX zou in april en juli met zijn Falcon 9-raketten telkens twee satellieten van het Europese satellietnavigatiesysteem Galileo in een baan om de aarde brengen. Als gevolg van vertragingen bij de ontwikkeling van de Europese Ariane 6-raketten moet de Commissie daarvoor beroep doen op het bedrijf van Elon Musk, eveneens eigenaar van X, het vroegere Twitter.
De deal vestigt de aandacht op de “lanceringscrisis” waarin de Europese ruimtevaart is verzeild door de vertragingen met de Ariane 6- en de Vega-C-raketten. Maandag besloten de lidstaten van het Europese ruimteagentschap ESA al om extra subsidies vrij te maken voor deze raketten, die van strategisch belang voor de autonome toegang van Europa tot de ruimte moeten worden.
Om op langere termijn nieuwe draagraketten te ontwikkelen, wil ESA meer concurrentie organiseren. De industrie zal dan met voorstellen komen, ESA zal in de rol van klant kruipen. Directeur Josef Aschbacher sprak van een “paradigmashift”, die ook zal gelden bij de ontwikkeling van een ruimtevaartuig dat tegen 2028 vracht naar het internationale ruimtestation ISS kan brengen. Ook hier zal concurrentie spelen.
Breton ondersteunde de koerswijziging. “De commercialisering van ruimtevaartactivitieten is een prioriteit”, zo verwees de commissaris naar de almaar toenemende internationale concurrentie. “We moeten onze benadering veranderen naar een echte risicocultuur”.
07/11/2023
EU vraagt AliExpress uitleg over valse medicijnen
Brussel – De Europese Commissie heeft AliExpress om informatie gevraagd over de maatregelen die de Chinese webwinkel neemt tegen de online verspreiding van illegale producten, zoals valse medicijnen.
Het verzoek past in de toepassing van de nieuwe Europese digitaledienstenwet (DSA). Eerder ontvingen ook zeer grote onlineplatforms als X, Meta en Tiktok al vragen om informatie, maar dan over de maatregelen die zij nemen tegen de verspreiding van illegale content en desinformatie via hun kanalen.
“De DSA gaat niet enkel over haatspraak, desinformatie en cyberpesten. De wet is er ook om de verwijdering te verzekeren van illegale of onveilige producten (…), inclusief het toenemend aantal valse en mogelijk levensbedreigende medicijnen en farmaceutische producten die online verkocht worden”
Eurocommissaris voor Interne Markt Thierry Breton
AliExpress moet tegen 27 november de gevraagde informatie indienen. Op basis daarvan zal de Commissie beslissen over eventuele verdere stappen. Het weigeren van medewerking of het verstrekken van onjuiste, onvolledige of misleidende informatie kan tot financiële sancties leiden.
06/11/2023
Deze compilatie is een redactionele selectie gebaseerd op de Europese berichtgeving van Belga. Deze wordt gepubliceerd op maandag en donderdag.