BRUSSEL -“De exploderende elektriciteitsprijzen stellen nu om verscheidene redenen de beperkingen van onze huidig elektriciteitsmarktmodel bloot”, zo verklaarde von der Leyen in een toespraak in het Sloveense Bled. Het model was volgens haar “ontwikkeld in helemaal andere omstandigheden en helemaal andere doelstellingen”. “Daarom werken we nu aan een noodinterventie en een structurele hervorming van de elektriciteitsmarkt”, zo kondigde ze aan.
“De exploderende elektriciteitsprijzen stellen nu om verscheidene redenen de beperkingen van onze huidig elektriciteitsmarktmodel bloot. Daarom werken we nu aan een noodinterventie en een structurele hervorming van de elektriciteitsmarkt”
Ursula von der Leyen
De prijzen op de Europese elektriciteitsmarkt worden bepaald door de laatste energiebron die nodig is om aan de vraag te voldoen. Centrales die goedkope stroom produceren, worden eerst aangesproken, maar naarmate de vraag toeneemt wordt ook de duurdere productie gebruikt en die bepaalt de prijs voor de hele markt. Dat is op dit moment vooral het peperdure gas, waardoor de leveranciers van goedkope hernieuwbare energie grote winsten maken. Het systeem was oorspronkelijk ook bedoeld om investeringen in hernieuwbare energie te stimuleren.
Tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne zijn de gasprijzen echter spectaculair gestegen en dat doet ook de stroomprijzen door het dak gaan. De ongeziene piek – ze zijn in een jaar tijd bijna vertienvoudigd – weegt enorm op de bedrijven en gezinnen. Een loskoppeling van gas en stroom zou hen dan kunnen toestaan om minder te betalen voor elektriciteit die geproduceerd wordt met bijvoorbeeld zonnepanelen of windmolens. Op 9 september komen de ministers van Energie van de 27 lidstaten in Brussel bijeen om maatregelen te bespreken.
De Belgische minister Tinne Van der Straeten (Groen), die al een hele tijd ijvert voor een hervorming van de energiemarkt en voor prijsplafonds, reageert verheugd op de aankondiging van von der Leyen. “Ik ben tevreden dat er voortschrijdend inzicht is bij de Europese Commissie. België neemt het voortouw en meer en meer landen, waaronder Duitsland, delen het Belgisch standpunt”, zegt de minister. Ze wil dat de hervorming tegen eind dit jaar wordt ingevoerd.
“Ik ben tevreden dat er voortschrijdend inzicht is bij de Europese Commissie. België neemt het voortouw en meer en meer landen, waaronder Duitsland, delen het Belgisch standpunt”
Tinne Van der Straeten
Voor Van der Straeten is het duidelijk dat de markt faalt. Elektriciteit wordt even goedkoop geproduceerd als een jaar geleden maar wordt aan recordprijzen verkocht. Het huidige systeem zorgt dat woekerwinsten worden gemaakt door energieproducenten, zo stelt ze vast. “Er heerst een speculatiegolf en net zoals de beurs moet de handel kunnen worden opgeschort”, betoogt de minister.
Von der Leyen prees overigens de zware inspanningen die de lidstaten leveren om zo snel mogelijk af te raken van hun afhankelijkheid van Russisch gas. Ze waarschuwde wel dat de EU in de transitie naar een duurzamere en digitale economie een nieuwe afhankelijkheid mag ontwikkelen: van strategische grondstoffen uit China. Zo is er voor batterijen lithium nodig, voor chips silicium en voor elektrische auto’s en windturbines zeldzame aardmetalen. De vraag naar die grondstoffen zou tegen 2030 kunnen verdubbelen.
“Van de 30 essentiële grondstoffen vandaag zijn er 10 vooral afkomstig uit China. We moeten dus vermijden dat we in dezelfde afhankelijkheid verzeilen dan met olie en gas”, concludeerde de Commissievoorzitter. 29-08-2022
EU-lidstaten schorten visumversoepelingen voor Russen op
BRUSSEL – De Europese ministers van Buitenlandse Zaken hebben woensdag in Praag een politiek akkoord bereikt om het akkoord met Rusland over de versoepelde voorwaarden voor de afgifte van visa volledig op te schorten. Dat heeft de hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid Josep Borrell meegedeeld.
Kort na de Russische invasie in Oekraïne in februari had de Europese Unie al besloten om het akkoord uit 2007 gedeeltelijk op te schorten voor bepaalde categorieën van personen, zoals regeringsfunctionarissen en zakenlui. Woensdag raakten de ministers het erover eens om de overeenkomst nu helemaal op te schorten.
“Dit betekent dat het aantal nieuwe visa dat de lidstaten uitreiken aanzienlijk zal verminderen. Het proces zal moeilijker worden en langer duren”, zei Borrell. Zo vervalt de vaste prijs van 35 euro voor de behandeling van een visumaanvraag en het engagement om binnen tien kalenderdagen na de aanvraag een beslissing te nemen.
“Dit betekent dat het aantal nieuwe visa dat de lidstaten uitreiken aanzienlijk zal verminderen. Het proces zal moeilijker worden en langer duren”
Josep Borrell
Borrell beklemtoonde dat alle lidstaten deze nieuwe aanpak zullen volgen om “visa-shopping” te vermijden bij Russen die op zoek zouden gaan naar het land met de soepelste voorwaarden. Ze vragen de Europese Commissie ook om richtsnoeren voor de omgang met de miljoenen bestaande visa.
Sinds midden juli is er een aanzienlijke toename van grensoverschrijdingen vanuit Rusland naar de Europese buurlanden. “Dit is een veiligheidsrisico geworden voor deze landen”, stelde Borrell vast. “Bovendien zien we vele Russen reizen voor ontspanning en shopping alsof er geen oorlog woedt in Oekraïne. De lidstaten vonden dat er geen ‘business as usual’ kan zijn.”
De opschorting van de visumversoepelingen gaat minder ver dan het totale visaverbod dat een aantal lidstaten had bepleit. Borrell gaf ook aan dat buurlanden “nationale maatregelen kunnen nemen om de toegang tot de EU via hun grenzen verder te beperken”, in overeenstemming met de Schengenregels. Polen en de Baltische staten hadden tijdens het overleg al laten verstaan dat ze de opschorting van het akkoord uit 2007 slechts als “een noodzakelijke eerste stap” beschouwen, en tijdelijk de uitreiking van visa willen stopzetten of de toegang van Russen met EU-visum willen beperken, met uitzonderingen voor dissidenten en om humanitaire redenen.
Ook Borrell beklemtoonde dat er nog steeds visa uitgereikt kunnen worden op individuele basis. “We willen onszelf niet afsluiten van de Russen die tegen de oorlog in Oekraïne zijn. We willen onszelf niet afsluiten van de Russische civiele samenleving”, zei de Spanjaard.
Naast de opschorting van de visumversoepelingen hanteert de EU een lijst van 1.214 individuen die sowieso niet meer welkom zijn als gevolg van hun verantwoordelijkheid voor de invasie van Oekraïne. Onder meer president Vladimir Poetin, buitenlandminister Sergej Lavrov en oligarchen als Roman Abramovitsj staan op de lijst. 31-08-2022
EU start voorbereiding van militaire bijstandsmissie voor Oekraïne
BRUSSEL – De Europese Unie gaat het voorbereidende werk voor een eventuele militaire bijstandsmissie voor Oekraïne opstarten. Dat heeft de hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid Josep Borrell dinsdag gezegd na afloop van een informeel beraad van de Europese defensieministers in Praag.
Groen licht voor de missie is er nog niet, zo beklemtoonde Borrell, maar de defensieministers stemmen ermee in dat de EU in overleg met Oekraïne en de lidstaten “de juridische en operationele parameters” van zo’n mogelijke missie gaat onderzoeken. “Het is duidelijk dat we snel en ambitieus moeten zijn en toegevoegde waarde moeten aantonen”, zei de hoge vertegenwoordiger op een persconferentie.
Even voordien had de Oekraïense minister van Defensie Oleksii Reznikov zijn Europese ambtgenoten via een videoverbinding een overzicht geschetst van de noden van het Oekraïense leger op korte, middellange en lange termijn. Hoewel er nog maar weinig details bekend zijn, zou wel vaststaan dat de missie op EU-grondgebied zou plaatsvinden.
Borrell, die het voorstel vorige week had gelanceerd, beklemtoonde dat een Europese missie niet in de plaats zou komen van nationale opleidingsinitiatieven voor Oekraïense militairen die de Russische invasie proberen afweren. “Als de Fransen bijvoorbeeld bepaalde wapens leveren, dan voorzien zij de opleiding. Niemand zou dat beter kunnen, want het zijn hun wapens”, zei hij.
Wel is er “nood aan coherentie”, aldus Borrell, en sommige opleidingen zouden volgens hem beter georganiseerd kunnen worden wanneer de lidstaten de krachten bundelen. De Spanjaard sprak onder meer over de logistieke organisatie en bescherming tegen biologische, chemische en nucleaire wapens. “We moeten de basis zetten van een leger dat nog een hele tijd zal moeten vechten.”
Ook België zou volgens welingelichte bronnen bereid zijn een bijdrage te leveren. Ons land is bijvoorbeeld gespecialiseerd in ontmijning. “Defensie heeft een uitstekende reputatie en veel ervaring op vlak van de opleiding van buitenlandse legers. We zijn dus perfect in staat om zo’n missie te vervullen. De missie zal een duidelijk mandaat moeten hebben, vastgelegd in overleg met onze Europese partners en onze bondgenoten van de Navo”, zo had minister Ludivine Dedonder maandag voorafgaand aan de vergadering gezegd. 30-08-2022
Deze compilatie is een redactionele selectie gebaseerd op de Europese berichtgeving van Belga. Deze wordt gepubliceerd op maandag en donderdag.