EU-Hof van Justitie: Frontex aansprakelijk voor schendingen van grondrechten

Luxemburg (dpa) – Volgens een arrest van het Europees Hof van Justitie (EHJ) is het Europese grens- en kustwachtagentschap Frontex aansprakelijk voor schendingen van grondrechten bij uitzettingen. Volgens het EU-recht is Frontex verplicht bij zogenaamde terugkeeracties de grondrechten van asielzoekers te beschermen, zo oordeelden de rechters in Luxemburg. Daaronder valt ook te controleren of voor alle betrokkenen bij dergelijke acties terugkeerbesluiten bestaan.

Nu moet het Gerecht van de Europese Unie – een instantie onder het EHJ – de schadevordering van een familie van Syrische Koerden opnieuw beoordelen. De ouders met hun vier kinderen waren slechts enkele dagen na hun aankomst op een Grieks eiland in het kader van een door Frontex gecoördineerde terugkeeractie naar Turkije gevlogen – hoewel zij hadden verklaard asiel te willen aanvragen. Later vluchtte de familie uit angst voor een uitzetting naar Syrië naar Irak.

Schadevordering werd in eerste aanleg afgewezen

De betrokkenen zagen in de terugkeeractie een onrechtmatige terugwijzing en eisten van Frontex een schadevergoeding van bijna 140.000 euro. Het Gerecht van de Europese Unie wees de vordering van de familie in 2023 af. Het voerde aan dat er geen rechtstreeks verband was tussen mogelijk wangedrag van Frontex en de gevorderde schade.

Het EHJ is van mening dat het Gerecht de rol van het agentschap bij de terugkeeractie niet juist heeft beoordeeld: het is ten onrechte ervan uitgegaan dat Frontex de lidstaten slechts technische en operationele ondersteuning verleende, zonder te hoeven controleren of er een terugkeerbesluit bestond. Bovendien benadrukte het Hof dat mogelijke schendingen van grondrechten niet uitsluitend aan de lidstaat – in dit geval Griekenland – kunnen worden toegerekend. Ook een aansprakelijkheid van Frontex komt in aanmerking.

Het Gerecht van de EU moet daarnaast een tweede schadevordering tegen Frontex opnieuw beoordelen. Het EHJ verwees in een andere beslissing de zaak terug van een Syriër die beweert slachtoffer te zijn geworden van een pushback. Hij eist 500.000 euro van het grensbewakingsagentschap. Zijn vordering was eerder afgewezen met de motivering dat hij de schade niet had bewezen. Het Hof besliste dat het eerste gerecht in de zaak echter maatregelen had moeten nemen om van Frontex alle relevante en bij haar beschikbare informatie te verkrijgen. (18 december)