go to the original language article
Pasurinë fetare, historike dhe kulturore të 32 monumenteve fetare dhe manastireve të shenjta të Attikës tani mund ta njohin të gjithë përmes internetit dhe madje me akses të lirë. Të shohin, përmes ndihmës së realitetit virtual dhe përfaqësimit tre-dimensional, por edhe të dëgjojnë, përshkrimin në pesë gjuhë, të thesareve unike, që për shekuj zbukurojnë hapësirat e tyre të brendshme dhe forcojnë në heshtje gjurmën e trashëgimisë së vendit tonë në nivel ndërkombëtar.
Ky është rezultati i një projekti të kryer nga Kryepiskopata e Athinës, që u zbatua me përgjegjësinë shkencore të EKPA dhe financimin përmes një programi evropian.
Vizitori dixhital zbulohet në misterin që transmetojnë vendet e shenjta të adhurimit, ftohet dhe përfshihet në shenjtërinë e hapësirës dhe mund të rilidhet me Krishterimin dhe jetën misterioze, adhurimore, siç thekson në intervistën e dhënë në APE-MPE, përgjegjësi shkencor i projektit dhe nënrektor i Çështjeve Administrative të Kujdesit Studentor dhe Mësimit të Përjetshëm të EKPA, profesori i Teologjisë, Christos Karagiannis.
Për më tepër, siç thekson, vizitori dixhital mund të informohet për aspektet e panjohura të historisë së kryeqytetit, të cilat i nxori në pah kërkimi historik për këto 32 monumente fetare dhe kisha të shenjta, ndërkohë që zbulohen dhe përshkruhen vepra arti, vërtetë kryevepra, që mbizotërojnë në hapësirat (ikonostasi, tribunë, kompozime pikturash murale apo në figurë të lëvizshme), vepra të krijuesve shumë të rëndësishëm, studimi dhe vëzhgimi tre-dimensional, i plotë i të cilave nxjerr në pah aspektet e panjohura të artit.
Siç shpjegon z. Karagiannis, projekti ndihmon në kuptimin e faktit se «kishat janë pjesë e pandashme e përvojës përjetuese të popullit të Athinës, identitetit të qytetit, formave që ka prezantuar mjedisi i saj shoqëror, kulturor dhe krishter.
I gjithë teksti i intervistës së z. Karagiannis për APE-MPE dhe Lena Macherën është si më poshtë:
Pyetje: Z. nënrektor, dixhitalizimi i pasurisë që fshihet në këto 32 monumente fetare në qendër të Athinës duhet të ketë qenë një çështje aspak e lehtë…
Përgjigje: Me të vërtetë, për më tepër, e kaluara është një tokë e panjohur që njerëzimi duhet ta njohë dhe kuptojë. Dhe pa kuptimin e saj, nuk mund të kultivojmë dhe të promovojmë historinë kulturore të kombit tonë, të evoluojmë atë në të sotmen dhe të promovojmë atë në të ardhmen. Dhe nëse, në të kaluarën, trashëgimia kulturore kishte kuptimin e trashëgimisë, sot ajo përbën praktikën e zbulimit dhe kuptimit të prejardhjes sonë, të identitetit tonë ontologjik.
Trashëgimia Kulturore Dixhitale kombinon të dhëna kulturore me teknologji virtuale dhe përbën të ardhmen e dokumentimit dhe forcimit të rezervimit kulturor në një drejtim modern, më tërheqës dhe më të afërt për brezin e ri. Në fakt, bashkëpunimi dhe sinergjia e ndërsjelltë midis shkencave të Teologjisë dhe Informatikës në shfrytëzimin e metodave të kërkimit tre-dimensional dhe studimeve kulturore ka ndryshuar ndjeshëm mënyrën e shqyrtimit të dokumentimit dhe mbrojtjes së tij. Një rol të rëndësishëm luajti eksperienca që është ndërtuar pas ekzekutimit të përkryer të tre projekteve në emër të Kryepiskopatës së Shenjtë të Athinës, komunave dhe Universitetit me përmbajtje të ngjashme.
Pyetje: Cilat monumente fetare janë dixhitalizuar?
Përgjigje: Përmes udhëtimit virtual, përpiqemi t’i transmetojmë vizitorit dixhital informacionin, njohurinë për 32 kishat historike të Kryepiskopatës së Shenjtë të Athinës. Të bëhet pjesë e historisë, e kulturës, ta ftojmë dhe ta përfshijmë në shenjtërinë e hapësirës, ta rilidhëmër me Krishterimin dhe jetën mistike, adhurimore. Duke zbatuar, pra, kritere rigorozisht shkencorë në përdorimin e burimeve, me mendim kritik dhe kryesisht duke u vendosur në pozicionin e vizitorit virtual, tentuam ta nisim në misteriozitetin që transmetojnë vendet e shenjta të adhurimit.
Për më tepër, kërkimi historik për këto 32 kisha të shenjta nxori në dritë aspekte të panjohura të tyre dhe njëkohësisht zbuluan rolin që kanë luajtur në jetën krishtere dhe sociale të Athinës, pasi u lidhën me momente historike të kryeqytetit.
Pyetje: Çfarë nënkuptoni?
Përgjigje: Shëmbull, sa bashkënjerëz të tanë e dinë që në perimetrin e kishës së shenjtë të Shën Anargyrove në Psyrri janë varrosur shumë heronj si udhëheqësi i armatosur Panagis Ktenas, Nikolaos Sarris, Nikolaos Pittakis ose që në vitet e mëvonshme, në kishë shërbeu Shën Nikolaos Planas, ndërsa në kornizën e kënduar shërbyen Moraitidis dhe Papadiamantis? Është gjerësisht e njohur se Shën Lukas në Steri (896-953) ka lidhur emrin e tij me Panagia Pantanassa ose se atje, në vitin 1551, u shndërrua në murgeshë nga mitropoliti i Athinës Kallistos, Shenjomartirja Philothei e Athinës, dhe që Shën Nektarios shërbeu atje si diakon midis viteve 1881-1885? Dhe në nivel relikesh ne dimë që ikonostasi i artë i Shën Irenës është dhuratë e Carit të Rusisë Nikolaos I?
Këto shembuj na ndihmojnë të kuptojmë që kishat janë pjesë e pandashme e përvojës përjetuese të popullit të Athinës, identitetit të qytetit, formave që ka nxjerrë në pah mjedisi i saj shoqëror, kulturor dhe krishter.
Pyetje: Kisha të shenjta, që «fshehin» dhe vepra arti me vlerë dhe rëndësi të madhe kulturore…
Përgjigje: Me të vërtetë, ne zbulojmë dhe përshkruajmë vepra arti, kryevepra të vërteta që mbizotërojnë brenda kishave të shenjta, si një ikonostas, një tribune, një kompozim piktoresk në muraturë ose në figurë të lëvizshme. Bëhet fjalë për vepra krijuesish shumë të rëndësishëm, si Kontoglu, studimi dhe vëzhgimi i plotë tre-dimensional i të cilave nxjerr në pah aspekte të panjohura të artit. Dhe dikush mund të zbulojë shumë dhe interesante në udhëtimin dixhital të këtyre 32 monumenteve të rëndësishme kulturore, për shembull të Shën Katerina në Plaka, të Shën Irene në rrugën Aiolou, të Shën Marina në Theseio, të Shën George Karytsi, të Shën Dimitrios Loumbardiaris, të Shën Anargyrove në Psyrri, të Kathedrali i Mbetës Françeskan të Manastirit Françeskan të Petrake, të Panagia Chryso
kastriotissa mbi Akropolit, të Saint Dionysius Areopagite, të Springut të Jetës në rrugën e Akademisë dhe të Katedralës së Mitropolisë së Betimit të Engjëllit.
Pyetje: Si mundet dikush ti shohë, ti dëgjojë dhe… përjetojë të gjitha këto që keni përmendur më parë online?
Përgjigje: Së pari, duke qenë se ky projekt i veçantë është një trashëgimi për Kishën lokale dhe brezave të ardhshëm, kemi provuar, duke shfrytëzuar informacionin shkencor dhe të folurën, të drejtohemi tek njerëzit e çdo moshe dhe arsimimi. Të bëhet e arritshme për të gjithë, dhe për këtë arsye, për shembull, përkthimi i përshkrimeve (në video) është i disponueshëm në pesë gjuhë (greqisht, anglisht, frëngjisht, gjermanisht dhe rusisht). Të gjitha videot janë në dispozicion dhe në kanalin zyrtar të Kryepiskopatës së Shenjtë të Athinës për turizmin fetar në YouTube. Dhe shpresoj që kjo projekt novator të jetë një navigator për të ardhmen. (23/12/2024)