go to the original language article
Praga – Rendit ndërkombëtar po kalon ndryshimin më të madh që nga rrëzimi i komunizmit, realitetin duhet ta respektojmë, nuk do të thotë se Shtetet e Bashkuara ndalojnë të jenë aleatë, tha kryeministri Petr Fiala (ODS) në fjalimin e sotëm për qytetarët. Presidenti i ri amerikan Donald Trump vendosi të transformojë plotësisht politikën e jashtme amerikane. Shpejtësia, forca dhe retorika e Trump janë sipas Fiala sigurisht të befasishme, por shmangia e SHBA-së nga përqendrimi në Evropë nuk duhet të jetë e habitshme. Në përmbledhjen e masave Fiala përmendi rritjen e shpenzimeve për mbrojtjen në të paktën tre për qind të prodhimit të brendshëm bruto (PBB) për disa vite, ndryshime që lejojnë investime më të mëdha në armatim në nivel të Bashkimit Evropian ose përdorimin e pasurisë ruse të konfiskuara.
Ndryshimet duhet të merren si një mundësi dhe të përpiqemi të nxjerrim maksimumin prej tyre – paralyse do të na kushtojë ekonomikisht dhe në siguri, mendon kryeministri. Situata sipas tij nuk është aspak e thjeshtë, por nuk ka as arsye për depresion. Anëtarësimi në NATO, BE, bashkëpunimi evropian i mbrojtjes, shpenzimet për mbrojtje të përbashkët janë mjete efektive për të mbajtur CR afatgjatë të sigurt, tha Fiala në fjalimin nga vila Kramář. Fjalimi lidhej me përvjetorin e tretë të pushtimit rus në Ukrainë dhe me ndryshimet në administratën amerikane në muajin e parë pas hyres së presidentit të ri.
“Qëllimi ynë bazë tani duhet të jetë një Evropë e fortë, që mund të frikësojë Rusi nga sulme të tjera ushtarake mbi shtetet evropiane sovrane,” tha kryeministri. Për të arritur këtë, sipas tij është e nevojshme të fillojmë menjëherë me hapat konkretë. Këto janë rritja themelore e shpenzimeve për mbrojtjen e vet në të paktën tre për qind të PBB-së për disa vite të ardhshme. “Duhet të jemi në gjendje të sigurojmë këto para dhe duhet të kujdesemi që ato të shpenzohen në mënyrë të arsyeshme dhe të efektshme,” tha ai.
Në nivelin evropian, ai propozon të përdoren 93 miliardë euro të papërdorura (rreth 2.3 trilion koruna) nga i ashtuquajturi Fondi i Rigjenerimit për të mbështetur blerjet e përbashkëta për ushtritë ose për të mbështetur forcimin e infrastrukturës kritike. Për mbështetje të mëtejshme ushtarake të Ukrainës është e nevojshme që të përdoren edhe paratë nga pasuria e ngrirë ruse nga gjithë Evropa, shtoi ai.
Ai përmendi gjithashtu prosperitetin e të gjithë unionit. “Do të ishte gabim të mendojmë se Republika Çeke do të zhvillohet ekonomikisht, ndërkohë që dhe Bashkimi Evropian nuk do të zhvillohet. Ky partneritet ynë në kushtet e reja ndërkombëtare bëhet edhe më i rëndësishëm sesa ishte në 20 vitet e fundit,” tha ai. Ai përsëriti që është e nevojshme të fillohet sa më shpejt të punojmë në deregulimin sistematik në të gjithë BE-në dhe nuk është thjeshtë rreth kufizimit të burokracisë. “Është e nevojshme të rishikohet i gjithë koncepti i Marrëveshjes së Gjelbër dhe dekarbonizimit. Nëse nuk e bëjmë këtë, ne do të bëhemi një muze i nekonkurueshëm në skenën e re ndërkombëtare. Dhe kjo do të ishte një gabim i pafalshëm,” mendon Fiala. (24 shkurt)