Shtetet anëtare po luftojnë prej vitesh me pyetjen se si azilkërkuesit e refuzuar dhe njerëzit e tjerë pa të drejtë mbrojtjeje mund të detyrohen në mënyrë efektive të largohen nga territori. Aktualisht, në Bashkimin Evropian mesatarisht vetëm 20 për qind e vendimeve për dëbim respektohen.
“Politika jonë e kthimit po dështon në këtë moment,” pranoi nënkryetarja Henna Virkkunen. Ajo ia vendos problemin ndër të tjera sistemeve të ndryshme që shtetet anëtare përdorin dhe që janë të ndjeshme ndaj abuzimit. “Shumë shkojnë në një shtet anëtar tjetër dhe qelqi aktual me 27 sisteme kombëtare minon gjithashtu efektivitetin e politikës së kthimit në nivelin e BE”.
Prandaj Komisioni propozon një “sistem evropian”, me procedura të përbashkëta për lëshimin e vendimeve të kthimit dhe futjen e një urdhri evropian të kthimit. Shtetet anëtare do të njohin ndërsjellë këto urdhra, sipas të cilës një urdhër i lëshuar nga një shtet anëtar mund të zbatohet menjëherë nga një shtet anëtar tjetër.
Komisioni parashikon gjithashtu një rregullim ligjor për të ashtuquajturat qendra të kthimit në vendet e treta, të cilat mund të themelohen në bazë të një marrëveshjeje dypalëshe ose një marrëveshjeje në nivel evropian. Komisioni vetë nuk bën propozime konkrete, ajo i lë këtë çështje shteteve anëtare të interesuara. “Ne krijojmë vetëm kuadrin ligjor, jo përmbajtjen”, sqaroi Komisionari për Migracionin Magnus Brunner.
Brunner dhe Virkkunen theksojnë dallimin me modelin britanik të Ruandës ose marrëveshjen midis Italisë dhe Shqipërisë. Në këto qendra vetëm njerëzit që kanë marrë një vendim përfundimtar për dëbim mund të përfundojnë, dhe jo njerëzit që janë akoma në procesin e tyre të azilit. Familjet me fëmijë dhe të miturit e pashoqëruar gjithashtu nuk mund të dërgohen në këto qendra. Marrëveshje të tilla do të mund të bëhen gjithashtu vetëm me vendet e treta që respektojnë të drejtat e njeriut.
Në sfondin e fushatës zgjedhore evropiane të vitit të kaluar, disa shtete anëtare kishin insistuar fuqimisht për këtë mundësi. Gjithashtu, sipas ministres belge të Azilit dhe Migracionit Anneleen Van Bossuyt, “qendrat mund të luajnë një rol në një politikë migracioni më funksionale”. “Komisioni Evropian bën një hap në drejtimin e duhur, por zbatimi praktik do të jetë përcaktues për suksesin e saj. Ne presim me padurim konkretizimin e mëtejshëm të propozimeve dhe do t’i diskutojmë këto në mënyrë të hollësishme në tryezën e qeverisë.”