go to the original language article
Plani i veprimit të BE-së për të ardhmen e industrisë së automobilave u prezantua sot në Bruksel nga Komisioneri i Transportit të Qëndrueshëm dhe Turizmit Ap. Tzitziostas.
«Është një plan për të mbetur industritë e automobilave, furnizuesit dhe sektorët përkatës të shërbimeve të Evropës inovativë, konkurrues dhe të ankoruar përgjithmonë në Evropë», deklaroi Ap. Tzitziostas, duke theksuar se sektori kontribuon me 7% në PBB-në e BE-së dhe punëson rreth 13.8 milion njerëz.
Sipas Komisionerit të Transportit, industria evropiane e automobilave kërcënohet nga rreziqe të ndryshme që lidhen me zinxhirin e furnizimit, koston e energjisë, mungesat e stafit, proteksionizmin dhe varësinë e tepruar nga furnizimet e importuara që ushtrojnë presion të madh mbi sektorin. Për më tepër, kompanitë evropiane mbeten prapa në teknologjitë strategjike kyçe, si bateritë, softuerët dhe drejtimi autonom.
Plani i veprimit të sotëm është vetëm fillimi dhe përcakton iniciativa ikonike në pesë fusha: në inovacion dhe dixhitalizim, lëvizshmëri të pastër, konkurrueshmëri dhe qëndrueshmëri të zinxhirit të furnizimit, aftësi dhe kushte të barabarta konkurrimi.
Për ta kthyer këtë plan ambicioz në veprim, Komisioneri i Transportit theksoi se janë në dispozicion deri në 50 miliardë euro në kuadrin e InvestEU për teknologji të pastër dhe lëvizshmëri të pastër, 1.8 miliardë euro nga Fondi i Inovacionit për fabrikimin e baterive, 1 miliard euro nga Horizon Europe për automjete të lidhura dhe autonome dhe bateri dhe 570 milionë euro në kuadrin e Lehtësisë së Infrastrukturës së Karburanteve Alternative për pikat e ngarkimit, me fokus në kamionë. Për më tepër, janë në dispozicion 90 milionë euro nga Erasmus+ për trajnimin e fuqisë punëtore, si dhe financim shtesë për SMR-të.
Sa i përket dixhitalizimit, Komisioneri i Transportit shpjegoi se nuk është thjesht një prioritet, por zemra e gjithçkaje që bëjmë për të ardhmen e industrisë evropiane të automobilave. «Na duhet më shumë K&T dhe inovacion. Duhet t’i sjellim rezultatet në treg. Dhe duhet të rikthejmë epërsinë tonë në automjetet që funksionojnë me inteligjencë artificiale (AI)», theksoi Ap. Tzitziostas, ndërsa pranoi se Kina dhe SHBA përparojnë në konkurrencën e përkatshme.
Sa i përket lëvizshmërisë së pastër (Clean Mobility), Komisioneri i Transportit, theksoi se «duhet të jemi pragmatistë» dhe në vend të përmbushjes vjetore, kompanitë do të kenë në përjashtim tre vjet, 2025, 2026 dhe 2027, për përmbushjen e objektivave. Kështu, nëse një kompani nuk arrin objektivat në 2025, ka dy vjet shtesë për t’i arritur duke bërë përpjekje më të madhe. Në mënyrë të ngjashme, nëse një kompani tejkalon objektivat në 2025, do të jetë nën më pak presion në 2026 dhe 2027. Në këtë kontekst, Ap. Tzitziostas njoftoi se rishikimi i legjislacionit për normat e emisioneve të CO2 do të realizohet në tremujorin e tretë ose të katërt të 2025 në vend të 2026.
Automjetet elektrike tashmë përfaqësojnë 15% të shitjeve në BE dhe për të rritur këtë përqindje, Komisioni synon të legjislatojë në mënyrë të favorshme për flotat e automjeteve të korporatave, të cilat aktualisht përfaqësojnë rreth 60% të regjistrimeve të reja në BE. Shtetet anëtare mund të shqyrtojnë dhënien e avantazheve tatimore për automjetet me emetim zero, përcaktimin e rregullave për taksitë dhe shërbimet e përbashkëta të makinave bazuar në emetimet e tyre. Ose mund të inkurajojnë kompanitë e qirasë, sidomos ato që përdoren nga turistët për udhëtime të shkurtra, të përdorin makina me emetim zero. Në të njëjtën kohë, Komisioni do të inkurajojë programe leasingje sociale për qytetarët me të ardhura më të ulëta, si dhe instalimin më të shpejtë të pikave të ngarkimit dhe lidhjen e tyre me rrjetet e energjisë elektrike.
Bateritë e makinave elektrike përfaqësojnë 30-40% të vlerës së një makine elektrike tipike dhe janë një faktor kryesor i vendeve të punës dhe konkurrencës ekonomike. «Për të konkurruar, Evropës i duhen burimet e veta. Kjo do të thotë t’i prodhojmë vetë», theksoi Komisioneri i Transportit. Marrëveshja Industriale e Pastër, e paraqitur nga Komisioni javën e kaluar, shpalli gjithashtu një Qendër të Re të Materialeve të Parme Kritike. Që nga viti 2026, do t’u ofrojë aktorëve të industrisë së automobilave akses në materiale me kosto të ulët.
Gjithashtu, Komisioneri i Transportit nënvizoi se nuk duhet të harrojmë dimensionin social dhe ata që shqetësohen për punën e tyre. Siç tha, ndryshimet në kërkesën globale dhe prodhimin, krizat ekonomike, dhe pasiguria gjeopolitike kanë çuar në mbylljen e fabrikave të makinave. Për këtë arsye, theksoi se «do të duhet të trajnojmë dhe tërheqim punonjës me aftësitë për një të ardhme dixhitale».
Për më tepër, ai përmendi se një «Observatori Evropian për Kalimin e Ndrejtësisë» do të ndjekë tendencat e punësimit në të gjithë zinxhirin e vlerës së industrisë së automobilave, do të parashikojë kërcënimet dhe do të projektojë mbështetje të synuar paraprakisht. Në të njëjtën kohë, Fondi Evropian i Rregullimit ndaj Globalizimit për Punonjësit e Zhvlerësuar tashmë mbështet punëtorët e pushuar për shkak të ristrukturimit.
Më në fund, Ap. Tzitziostas tha se Komisioni do të vazhdojë të ndjekë Marrëveshjet e Tregtisë së Lirë dhe bashkëpunimet ndërkombëtare për kushte të barabarta konkurrimi dhe për akses në treg dhe materiale kritike. Të gjitha këto veprime të përshkruara në planin e veprimit për të ardhmen e industrisë evropiane të automobilave, do të sigurojnë që gjenerata e ardhshme e automjeteve nuk do të prodhohet thjesht në Evropë, por do të jetë gjithashtu novatore dhe do të furnizohet nga teknologjia evropiane. «Kjo është vetëm fillimi. Do të vazhdojmë të bashkëpunojmë me të gjithë aktorët e interesit për një industri evropiane të automobilave më të qëndrueshme, më konkurruese dhe më të qëndrueshme», tha Komisioneri i Transportit. (5/3/2025)