go to the original language article
Madrid – BE-ja është e angazhuar në përgatitjen e një qasjeje të re për të përballuar marrëdhënien e saj me vendet e Sahelit në një moment kur distancimi nga Mali, Burkina Faso dhe Nigeri është më se i dukshëm, por njëkohësisht është e vetëdijshme se duhet të flasë me këshillat që i qeverisin ato, dhe mes evropianëve, veçanërisht partnerëve të jugut, ka një frikë në rritje për praninë ruse në këtë rajon dhe kërcënimet që burojnë nga aty.
Personi përgjegjës për përgatitjen e kësaj qasjeje të re në gjuhën evropiane është dërguari i posaçëm i BE-së për Sahelin, Joao Cravinho, në detyrë që nga muaji dhjetor i kaluar dhe i cili gjatë qëndrimit të tij në Madrid shpjegoi se ende është në fazën e dëgjimit për të pasur të gjitha elementet që i lejojnë të përgatisë dokumentin.
Detyra e tij kalon përmes “hapjes së dialogut me të gjitha vendet e Sahelit”, përfshirë tre vendet e Sahelit qendror që aktualisht qeverisen nga këshilla ushtarake, si dhe “fqinjësinë më të gjerë”, shpjegojnë për Europa Press burime nga Shërbimi Evropian i Veprimit të Jashtëm (SEA), nga i cili varet Cravinho, ish-ministër i Jashtëm i Portugalisë.
Në “zemrën” e asaj që do të jetë qasja e re, sqarojnë burimet, do të jetë “identifikimi i interesave të përbashkëta” me këto vende “si baza për mundësinë e bashkëpunimit” në të ardhmen, ndërkohë që e bëjnë të qartë se “do të ndryshojë nga vendi në vend për shkak të konteksteve të ndryshme të Sahelit”, një rajon që fillon në Mauritani dhe përfundon në Sudan.
TAKIM ME USHTARËT
Për të gjetur këto pika të përbashkëta, ashtu siç tha Cravinho në ngjarjen ku mori pjesë në EsadeGeo, është e nevojshme të flitet me këshillat ushtarake. “Nuk mund të lejojmë luksin të themi se nuk na pëlqejnë sepse kanë uniforma”, tha dërguari i BE-së, ndër të tjera sepse “këto regjime që kanë ardhur në pushtet në mënyrë të paligjshme nuk do të zhduken nga një moment në tjetrin”.
Sipas tij, nëse ka diçka që ka mundur të vërejë në muajt që ka qenë në detyrë dhe në kontaktet që ka mbajtur, dialogu evropian me vendet e Sahelit qendror “ishte shumë i degraduar” kryesisht për shkak të “një paaftësie të ndërsjellë për të dëgjuar tjetrin dhe për të shpjeguar atë që është e rëndësishme për ne”.
Në këto vende, nuk kuptohej mirë se çfarë donin evropianët dhe madje ofrimi i ndihmës nga ana e tyre shikohej me dyshim sepse mendohej se kishte ndonjë lloj “agjende pas” kur, sipas Cravinho, evropianët nuk kanë “asgjë për të fshehur” megjithatë kanë disa interesa në lidhje me stabilitetin e Sahelit.
AFRIMI ME RUSINË NUK FUNKSIONON
Me këto rrethana, ai e bëri të qartë se “është më e dobishme kur i shpjegojmë dhe kërkojmë konvergjencën” me interesat e këtyre vendeve sidomos kur, sipas tij, po fillojnë të kuptojnë se afrimi i tyre me Rusinë, veçanërisht në rastin e Malit dhe në masë më të vogël në atë të Burkina Faso dhe Nigerit, nuk po jep rezultatet e pritura.
Një nga arsyet pas valës së grushtave të shtetit që filluan në Mali në gusht 2020 dhe përfunduan në Niger në korrik 2023, me një grusht të dytë në vendin e parë dhe dy gjithashtu në rastin e Burkina Faso, ishte pikërisht pakënaqësia e ushtarëve me mënyrën se si po zhvillohej lufta kundër jihadizmit.
Këto tre vende janë bërë aktualisht skena kryesore terroriste në nivel global. Sipas Indeksit të Terrorizmit Global 2025, ky rajon regjistroi 51% të të vdekurve në nivel global dhe 19% të sulmeve. Për më tepër, pesë nga dhjetë vendet më të prekura nga terrorizmi janë në këtë pjesë të Afrikës dhe Burkina Faso është vendi më i goditur në nivel global.
Përgjigja ushtarake nuk mjafton dhe mbështetja ruse ka “kufij”, paralajmëron Cravinho
Këshillat ushtarake gjithashtu e panë në Perëndim, dhe më konkretisht në Francë, fuqinë e tyre koloniale të vjetër, një nga përgjegjësit e përkeqësimit të situatës, përballë dështimit që kishin operacionet e ndryshme antiterroriste për të ndaluar zgjerimin e jihadizmit. Prandaj, të gjitha ato ndërprenë marrëdhëniet me Parisin dhe detyruan largimin e trupave franceze, gjë që në rastin e Malit u shtri edhe në Misionin e OKB-së, si dhe në misionin e BE-së, e cila gjithashtu duhej të përfundonte më vonë misionet e saj në Niger.
Tre vendet e drejtuar atëherë drejt Rusisë, e cila u ofroi mbështetje ushtarake si në formën e pajisjeve ashtu edhe në rastin konkret të Malit, në formën e forcave, me dislokimin e mercenarëve të grupit Wagner, tani të rikthyer në Africa Corps dhe nën kontrollin e Ministrisë së Mbrojtjes ruse. Sipas Cravinho, tani janë të vetëdijshëm se përgjigja ushtarake vetëm nuk është e mjaftueshme dhe se mbështetja ruse ka “kufij”.
Në këtë kuptim, ai shprehu besimin se BE-ja do të duhet të trajtojë çështjen e sigurisë në Sahel në një moment, pa pasur tani për tani hapësirë për një “ndërhyrje” evropiane, por do të jetë e nevojshme “të mbështesim ushtarakisht” këto vende që, sipas tij, tani janë “më receptive” se sa ishin më parë.
<p DUHET TË KUJTOJMË DISKURSIN E TYRE SOVRANIST
Nga ana tjetër, Cravinho paralajmëroi se BE-ja duhet “ta marrë seriozisht” diskursin sovranist panafrikanist që përdorin këshillat ushtarake, për të cilat është “shumë e vështirë të pranojnë ndihmën humanitare”, pasi kjo tregon paaftësinë e tyre për të zgjidhur problemet, por e shohin më mirë ndihmën për zhvillim.
Prandaj, ai mbrojti se është diçka që BE-ja duhet “ta dijë të punojë dhe ta bëjë në mënyrë të ndjeshme”. Në këtë kuptim, ai theksoi nevojën për të gjetur instrumente të reja bashkëpunimi me këto vende. Aktualisht, tha ai, bashkëpunimi për zhvillim evropian fokusohet në projekte të mëdha, si ato të financuara nga Global Gateway, “pak të përputhshme me realitetin” në Sahel, ose në ndihmën humanitare.
Ndërmjet të dyjave ka një distancë të madhe, prandaj BE-ja tashmë po punon për “të zhvilluar instrumente më të përshtatshme”, tha ai. “Do të marrë kohë”, pranoi Cravinho, duke theksuar se “Saheli është një shembull i mirë se përse kemi nevojë për një lloj tjetër bashkëpunimi” në BE.
Po ashtu, ai paralajmëroi për rëndësinë e kontribuimit në zhvillimin e këtyre vendeve, ku popullsia është kryesisht e re dhe ku mungesa e mundësive shtyn shumë për të kërkuar një jetë më të mirë në vende të tjera, përfshirë Evropën. Në këtë kuptim, “nëse nuk dimë të punojmë në Sahel dhe me Sahelin, dinamikat migratore do të vazhdojnë”, paralajmëroi Cravinho. (14 prill)