Have the article read by OpenAI (Beta). Please note that AI translations may take some time to process.AFP, Agerpres, BTA, CTK, dpa, EFE, PAP, STA
На времето запоседнати од војници и тенкови, бојните полиња денес сè повеќе се определени од беспилотни летала, роботски системи и вештачка интелигенција, што отпочна нова ера во која рамнотежата на моќта ја воспоставуваат современите технологии.
Се наоѓаме среде натпревар во наоружување со технологија и на хибриден и на воен план – натпревар меѓу дроновите како закана и дроновите во одбраната,
Александар Добринд, германски министер за внатрешни работи
Во четвртокот, Добринд објави дека Германија „одново ќе се вооружи“ со одбранбени беспилотни летала така што ќе внесе измени во Законот за воздушна безбедност, донесен со цел да се спречат и да се совладаат нападите врз авијацијата.
Полскиот претседател Карол Навроцки пред Советот за безбедност на Обединетите нации рече дека „денес, нашата безбедност е загрозена не само од тенкови и ракети, туку и од кибернапади, кампањи за дезинформирање, употреба на таканаречени длабокоуверливи фалсификувани видеозаписи и манипулации во информативниот простор“.
Навроцки рече дека вештачката интелигенција може да ѝ помогне на Полска да се одбрани, но технологијата мора да се регулира и главната улога во утврдувањето на упатствата за нејзината употреба и развој треба да ја има Советот за безбедност на ОН.
Преку писмо минатиот понеделник, неколку политичари, добитници на Нобелова награда и научници што работат во гигантите за вештачка интелигенција Антропик, Гугл дипмајнд, Мајкрософт и Опен-еј-ај дадоа слично предупредување. Ги повикаа земјите низ светот итно да повлечат „црвени линии“ кои е опасно да се преминат со вештачката интелигенција.
Во поглед на одбраната, предупредија дека на системите засновани на ВИ не треба да им се доверува командувањето со нуклеарно оружје или со какви било автономни системи со смртоносно оружје, како и да не се користи технологијата за кибернапади.
Руските упади во воздушниот простор на Полска, Романија и Естонија во последните две недели предизвикаа загриженост во Европската Унија и НАТО и привлекоа внимание врз нивната подготвеност за војување со беспилотни летала. Како одговор, Полска собори неколку од дојдовните дронови, што беше првпат да бидат уништени руски беспилотни летала над територијата на НАТО од почетокот на руската инвазија на Украина.
Дронови беа забележани и над неколку дански и норвешки аеродроми минатата недела. Иако сè уште нема докази што ги поврзуваат инцидентиве со Русија, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен го посочи ова како „пример за постојано побивање на нашите граници“.
Ќе се крене „ѕид од дронови“
Сѐ почестите закани ја поттикнаа Европската комисија да предложи таканаречен „ѕид од дронови“ покрај источната граница на НАТО. Во нејзиниот говор за состојбата на ЕУ во септември, Фон дер Лајен рече дека ЕУ „мора да одговори на повикот на нашите балтички пријатели и да изгради ѕид од дронови“. Таа додаде: „Ова не е апстрактна амбиција. Ова е темелот на веродостојната одбрана.“
Гундберт Шерф, извршен директор на германската одбранбена компанија Хелсинг, во март изјави дека „ѕид од дронови може да се постави во рок од една година“, додавајќи дека се потребни „системи, сателити и веројатно дронови за разузнавање“.
Генералната инспекторка на германскиот Бундесвер, Карстен Бројер, предупреди дека би било „грешка“ да се занемарат другите закани. „Не смееме да кажеме дека се фокусираме само на дроновите. Колку и да е клучен развојот на дроновите за нашите одбранбени капацитети, сè уште се соочуваме со закани од крстосувачки проектили, ракети и авиони.“
Како што вели Шерф, искуството на Украина покажува дека на западните земји им требаат поинакви превентивни механизми покрај источното крило. Беспилотните летала не се сметаат за алтернатива на тенковите и артилеријата, туку за неопходни и многу исплатливи додатоци, тврди тој.
Иако ЕК не објави детални планови за „ѕидот од дронови“, еден портпарол во четвртокот потврди дека девет земји во ЕУ – Бугарија, Естонија, Латвија, Финска, Литванија, Полска, Данска, Словачка и Романија – како и Украина, како земја кандидатка за ЕУ, ќе се сретнат во петок во Брисел за да разговараат за предлогот.
Портпаролот додаде дека дискусиите ќе се фокусираат на „најновите технологии“ способни да ги детектираат „ваквите дојдовни дронови“, како и на „што да направиме за да се бориме против ваквите дронови“.
ЕУ заостанува со иновации
ЕУ и нејзините земји членки активно бараат начини да ја зајакнат нивната одбранбена индустрија што каска зад останатите, вклучително и преку воведување ВИ и брзо производство нови дронови.
Според еврокомесарот за одбрана Андриус Кубилиус, блокот треба да учи од Украина. „Треба да ја заборавиме Силициумската Долина – таа е минато. Украина е иднината“, рече тој.
Веќе со месеци, Украина речиси секоја вечер ја напаѓаат стотици руски дронови. За да ги одбие, Киев разви евтини алатки, како електронски направи за блокирање сигнали и дронови за пресретнување. Според агенцијата Франс прес во една анализа на податоците од украинските воздухопловни сили, се соборуваат повеќе од 80 отсто од руските дронови.
НАТО неутрализирал помалку од пет од дваесетте што неодамна навлегле во полскиот воздушен простор. Според украинските набљудувачи, застарен и прескап одговор било праќањето борбени авиони и испукувањето проектили за соборување дронови. „Ги немаме капацитетите на Украина за борба против инвазија на дронови“, призна Кубилиус.
Јордан Божилов, основач и претседател на Софискиот безбедносен форум, посочи дека само три од 50-те најголеми технолошки компании во светот се наоѓаат во Европа, што го претвора континентот во пазар на потрошувачка наместо предводник во иновирањето. Тврди дека Европа е пребавна и ја повикува Бугарија да ги зајакне малите и средни претпријатија, особено стартапите, што развиваат нови технологии како дронови, системи против дронови, ВИ и роботика.
Божилов ја истакнува итната потреба од ефикасни системи за одбрана од дронови, во исто време предупредувајќи дека евтините и широкодостапни дронови носат ризици не само од државни чинители, туку и од терористи и злонамерни поединци.
Најсовремени европски дронови?
Во меѓувреме, Европа не тапка во место – изнесе нови иницијативи со цел подобро да ја постави својата индустрија за беспилотни летала на светската мапа.
На пример, инженерите во Чешка го развиваат впечатливиот Игл-уан, автономен ловец на дронови, во соработка со Одделот за кибернетика на Чешкиот технички универзитет во Прага.
Игл-уан е способен да користи вештачка интелигенција за безбедно да пресретне неовластени дронови во заштитен воздушен простор без да ги уништи. Тежи 15 килограми, има осум ротори и може да лета со брзина до 100 километри на час. Со вградена ВИ, реагира на непредвидливи потези на метата и може да зароби повеќе дронови во една иста мисија.
Во Германија, Хелсинг го разви дронот Ејч-екс-2 – првично за употреба во Украина – кој користи ВИ за да насочи експлозивни полнежи кон метите и е понеподложен на електронски пречки.
Хелсинг се потпира и на меѓународна соработка. Воспостави партнерство со францускиот вселенски стартап Лофт орбитал за следење на границите и движењата на војската со помош на разузнавачки сателити. Со шведскиот производител Сааб, прават подготовки за инсталирање апликација за воздушна борба со ВИ во борбениот авион Грипен.
Во мај, Хелсинг претстави и подводен дрон што може да се употреби за заштита на бродови и критична инфраструктура. Наречено Ес-џи-1-фатом, ова автономно подводно летало е способно да патролира „до три месеци едноподруго“ во потрага по подводни закани, рече Хелсинг во соопштение до јавноста.
Во Франција, производителот на автомобили Рено потврди дека го контактирале од Министерството за вооружени сили за да воспостави присуство во Украина за производство на дронови за украинската и француската армија.
Истото тоа министерство годинава откри дека сака да ја ангажира и цивилната индустрија, особено автомобилската и хемиската, во масовно производство на одредена воена опрема. Еден од проектите опфаќа произведување дронови во опсег од „неколку илјади за неколку месеци“, како што тогаш прецизира Емануел Чива, генерален директор за вооружување.
Во Словенија, дроновите и заштитата од дронови се едни од главните производи што ги развива одбранбената индустрија на земјата, која ја забрзува изградбата на сопствени производствени и развојни капацитети, а воедно ја зајакнува и безбедноста и отпорноста на ниво на ЕУ.
Во септември, Словенија официјално ја лансира новата државна одбранбена компанија ДОВОС, со цел да ја зајакне домашната индустрија и да обезбеди што покрупен дел од сѐ поголемите европски средства наменети за одбрана.
И Романија се стреми да си ја зајакне одбранбената индустрија, заедно со беспилотните летала и заштитата од беспилотни летала, преку иницијата Безбедносна акција за Европа, финансиски инструмент на ЕУ што нуди кредити до вкупно 150 милијарди евра. Со помош на овој инструмент, Романија има намера да изгради фабрика за дронови во партнерство со Украина или компании од ЕУ, како и да ги искористи своите неискористени резерви на графен – материјал ценет поради неговата неспоредлива цврстина, леснотија и флексибилност.
Претстојната дискусија во Брисел би можела да ни даде прв увид во плановите на ЕУ за зајакнување на одбраната од дронови и користење на иновации со ВИ изработени од страна на стартапите и производителите на дронови, со што ќе ги постави темелите на новата ера во европската одбрана.
Сторијата се објавува неделно. Содржината се заснова на вести од агенциите што учествуваат во ЕНР.