ЕУ придонесува со околу 90% од надворешното финансирање во Бугарија, покажува истражување на IPI

СОФИЈА – Европската унија (ЕУ) придонесува за околу 90 проценти од надворешното финансирање во Бугарија, покажува истражување за неповратната странска помош во земјата од транзицијата наваму, изготвено од Института за пазарна икономика (ИПИ). Истражувањето беше претставено во Домот на Европа во Софија.

Анализата на ИПИ се базира на различни јавно достапни извори, ја разгледува надворешната помош за Бугарија, без да е вклучено националното учество и не претендира дека прави оценка на ефикасноста на користењето на плаќањата, рече главниот економист на ИПИ Лъчезар Богданов. Податоците покажуваат дека надворешната поддршка се зголемува по нашето приклучување кон ЕУ, што е поврзано и со растот на економијата на земјата.

Од 1989 г. до крајот на 2024 г. Бугарија добива (според конзервативни проценки) околу 70 млрд. лева, а според прелиминарни проценки само за 2025 г. тоа се меѓу шест – седум млрд. лева дополнително, рече Богданов. Во последната деценија тоа се околу 3 проценти од просечниот годишен бруто домашен производ. По приклучувањето кон ЕУ ова финансирање придонесува за околу 7 проценти од приходите во консолидираниот буџет.

Податоците покажуваат и цикличност во управувањето со средствата од буџетот на ЕУ – во последната година, во која тие можат да бидат трошени, има пикови, кои Богданов ги коментира како слабост на бугарската влада, на администрацијата и општините во управувањето со средствата, бидејќи според неговите зборови пологично би било да имаме рамномерно искористување на средствата.

Според податоците најголем дел – над 30 проценти или речиси една третина, од неповратното финансирање оди за земјоделство. Богданов рече дека е важно да си претставиме 30 проценти од 70 млрд. лева за овој период, дополнувајќи дека тоа е обемна инвестиција во бугарското земјоделство и секој аналитичар и бугарски даночен обврзник треба да си го поставува прашањето колку тоа придонесува за поефикасно земјоделство во земјата.

Меѓу 10% и 15 проценти од средствата се за транспортна инфраструктура, уредување и рурални подрачја, животна средина, конкурентност и иновации, речиси 10 проценти – за човечки ресурси. Се гледа дека сите сфери на социо-економскиот живот биле поддржани со неповратно надворешно финансирање. Средствата стигнувале, во практика, насекаде, коментира Богданов.

Анализата на ИПИ ги разгледува и другите извори на финансирање во Бугарија – програми по финансискиот механизам на Европскиот економски простор (Норвешка, Исланд, Лихтенштајн), при што за програмскиот период 2014-2021 г. средствата достигнуваат 222 млн. лева. Најмногу ресурси се насочени преку програмата за намалување на сиромаштијата и регионалниот развој и програмата за правда – по над 50 млн. лева. Поддршката за граѓанското општество во Бугарија се остварува преку создадени програми за невладини организации – околу 7 проценти од вкупниот планиран буџет за периодот 2014-2021 г., покажува анализата.

Среќна сум што ЕУ преку неговата солидарност е тој што најмногу придонел за развојот на Бугарија за периодот од 90-тите години до денес, рече раководителот на Претставништвото на ЕК во земјата Йорданка Чобанова. Таа додаде дека тоа е ресурс кој доаѓа од сите даночни обврзници и неговата додадена вредност е во конкретни проекти кои се реализираат, реализирани, или пак во пропуштени придобивки. (15 декември)