go to the original language article
Со реализацијата на патеките и инфраструктурата за прием и услуга на посетителите, како и со изградбата на музејскиот објект и уредувањето на изложбениот простор, по целосното созревање на сите студии -архитектонски, статички, електромеханички, инфраструктура за прием на посетители и музејски простор, музеолошки и музеографски за изложбата- продолжуваат работите на рестаурација и истакнување на Тумулот Каста, во Амфиполи (од надлежните служби на Министерството за култура, Дирекциите за обновување на антички споменици и студии и проекти на музеи и културни згради и на Управата за археологија на Серес).
Во тек е, исто така, и проектот за зајакнување на оградата на гробниот споменик. Како што информира соопштението на ΥΠΠΟ, вкупниот буџет на проектот надминува 10.000.000 евра и се финансира од Регионалната Оперативна програма на Централна Македонија- ЕСΠΑ 2021-2027 и национални средства на Министерството за култура.
Министерката за култура Лина Мендони изјави: «Тумулот Каста претставува споменик со емблематска, голема историска и археолошка вредност и значење, кој бара единствена холистичка пристап -тумул, кружна ограда и споменик на гроб-, за да се обезбеди целосна заштита и да стане достапен за посетители. Изградбата на изложбениот простор е вклучена во поширокото целокупно планирање на инфраструктурата за прием на посетители на Тумулот Каста.
Поради специфичноста на споменикот, изложбениот простор е повикан да ги задоволи потребите на посетителите, а истовремено да ја регулира текот на посетата на Тумулот, бидејќи, поради ограничениот простор, посетата ќе биде дозволена во мали групи. Во изложбениот простор, кој следи принципите на современата архитектура и биоклиматскиот пристап, целта е посетителот да има можност да ги восхитува значајните наоди од споменикот, да ја разбере целосно просторот, преку дигитални апликации и да најде инфраструктура за својата услуга и пријатен престој во археолошкиот простор. Целта на студијата за пристапност и подобрување на инфраструктурата е заштита на археолошкиот простор и природната средина, истакнување на вредностите на конкретниот споменичен простор, обезбедување на интеграција и посетливост на спомениците, но и пристап до сите, вклучувајќи ги и лицата со попреченост.
Локацијата на изложбениот простор на Тумулот Каста ја зема предвид потребата за целосно искуство за посетителот, но и за зачувување на историското опкружување на споменикот, кое останува неповредено од нови видливи конструкции. Интересот на јавноста за овој споменик е особено голем и проектот, кој го презеде Министерството за култура, не само што ќе го заштити и истакне споменикот, туку и ќе го зајакне интересот и текот на посетителите и за поширокиот исклучително важен археолошки простор на Амфиполи. Му благодарам на поранешниот регионален управител и сегашен комесар на ЕУ Апостолос Џиџикостас за постојаната поддршка на уникатниот споменик на Тумулот Каста, како и на регионалната управителка Атина Аидона и Управата на Регионалната Централна Македонија за нашата долгорочна одлична соработка».
Инфраструктура за прием на посетители и пристапност за лица со попреченост
Според соопштението на ΥΠΠΟ, инфраструктурата за прием и информирање на јавноста -патеки за посетители, платформи за гледање, паркинг, инфраструктура за прием и услуга, изложба на наоди, дигитални апликации- се предвидува да им понудат на посетителите целосно искуство на споменикот во комбинација со извонредната природна средина и историското опкружување на Амфиполи. Патеката на посетителите се развива околу на доволна дистанца од оградата, за да се постигне најдобра можно гледка на споменичниот комплекс на тумулот, разбирање на врската со археолошкиот простор на Амфиполи и реката Стримон.
Патеката органски се поврзува со изложбениот простор на Тумулот Каста, додека еден клон од неа ги води посетителите до влезот на гробниот споменик.
Друг клон од патеката во форма на уредена стаза води до Македонскиот Гроб III, кој се одржува, истакнува и се вклучува во поширокото уредување на посетливиот простор, создавајќи целина на холистичко искуство на посетата. Проектот за истакнување на Тумулот Каста има за цел разбирање и прифаќање на споменикот за сите без исклучок, бидејќи споменикот станува достапен и «отворен» за лица со попреченост и лица со ограничени можности.
Изложбен простор на Тумулот Каста
Основен оска на архитектонската композиција е усогласувањето на зградата со природната средина, дополнува соопштението на ΥΠΠΟ. За таа цел, зградата е предвидена да биде подземна во поголемиот дел од неа, со видливата главна фасада кон споменикот. Изложбениот простор органски се поврзува со патеките на посетителите околу споменикот и се поставува на кружната патека која го опкружува тумулот, во непосредна близина на споменикот.
Прилагодувањето на природната средина се постигнува и со енергетскиот пристап на дизајнот, со цел минимално можно еколошко влијание. По посетата на гробниот споменик и следејќи дел од кружната патека, посетителот се среќава со изложбениот простор, кој му се открива на патот, како една кривулеста проодна галерија. Во изложбениот простор е предвидено да се сместат архитектонските елементи, кои, денес, се чуваат и одржуваат во Археолошкиот музеј на Амфиполи, и кои не можат да се повторно постават на споменикот -како што е вратата на гробната комора, напишаната фриз на гробниот преддвор, делови од горните краеви на «кариатидите» итн.
Целта на археолошката изложба е да ја прикаже посебната природа и специјалната историска улога на споменичниот комплекс на Тумулот Каста. Поради исклучителната важност на споменикот, постојаната изложба ги покрива потребите на широк спектар на посетители, обезбедувајќи целосна слика на архитектонските карактеристики на споменикот. Исто така, се повикува да игра улога на множител на искуството на посетителот, но и на управувањето со темпото на посетата на Тумулот.
Изложбата е структурирана во три делови: Во првиот дел, во Сала 1, се изложени во витрини наоди од споменикот, со информации целосно и еднакво достапни за сите. Во вториот дел, во Сала 2, со користење на новите дигитални апликации, посетителот влегува во виртуелна интеракција со споменикот. Во третиот дел, во отворената галерија со поглед на споменикот, посетителот добива целосна перцепција на Тумулот и го гледа делот од оградата кој ја чува оригиналната мраморна фасада. (18/8/25)