go to the original language article
Jana Poczobut, ќерка на затворениот во Белорусија новинар Andrzeja Poczobuta, во име на својот татко во вторникот во Европскиот парламент во Стразбур ја прими Наградата „Сахаров“ за слобода на мислата 2025. Од друга страна, во име на затворената грузиска новинарка Mzii Amaglobeli наградата ја прими друга новинарка, Irma Dimitradze.
За наградата Poczobuta ја номинираа пратеничката група на Европската народна партија, во која членуваат Граѓанска платформа и Полската народна партија, како и групата Европски конзервативци и реформисти, во која членува Право и правда. Добитниците во октомври ги избра Конференцијата на претседатели на Европскиот парламент, во чиј состав се претседателката на Европскиот парламент Roberta Metsola и лидерите на политичките групи.
– Голема чест е да стојам тука денес и да ја примам оваа награда во име на мојот татко. Веќе речиси пет години моето семејство живее во услови на тишина и неизвесност, без личноста што ја сакаме. Денес сакам да изразам длабока благодарност до Европскиот парламент за тоа што се сеќава на него – и за тоа што се сеќава на сите семејства кои живеат со истите неодговорени прашања – рече Jana Poczobut во Европскиот парламент.
Dimitradze го прочита говорот на Mzii Amaglobeli упатен до европратениците. – Ја прифаќам (оваа награда) во име на моите колеги новинари, кои денес во Грузија се борат за спас на новинарството. Тие неуморно работат за да можете да го слушнете гласот на отпорот на грузиските граѓани и за вистината да не биде замолчена – нагласи таа.
Amaglobeli во своето писмо се осврна и на властите на Грузија. – Овој режим е безмилосен (…). Го уништува слободното новинарство, ги ликвидира опозициските политички партии и ги затвора нивните лидери, ефикасно ги демонтира невладините организации, а луѓето што работат во нив ги нарекува странски агенти (…). Сепак, не успеа да ги замолчи протестите – напиша таа.
Andrzej Poczobut, новинар и активист на полското малцинство во Белорусија, беше уапсен во март 2021 година, а на 8 февруари 2023 година беше осуден за „дејност што ги штети интересите на државата“ (меѓу другото за тоа што го нарече агресија нападот на Сојузот на Советските Социјалистички Републики врз Полска во 1939 година и за материјалите што ги документираат протестите во 2020 година) на осум години казнена колонија со заострен режим.
Полска од властите на Белорусија бара ослободување на Poczobuta и другите политички затвореници.
Mzia Amaglobeli – грузиска новинарка и раководителка на независните информативни портали Batumelebi и Netgazeti. Беше уапсена во јануари годинава за учество во антивладините протести во Грузија. Во август беше осудена на две години затвор.
Се смета за прва политичка затвореничка во Грузија од стекнувањето на независноста на земјата. Како бранителка на слободата на говорот Amaglobeli стана симбол на продемократското протестно движење во Грузија, кое се спротивставува на владеењето на проруската партија Грузиско сониште по парламентарните избори од октомври 2024 година, кои, според опозицијата, биле наместени.
Наградата што го носи името на Andrieja Sacharowa, воспоставена во 1988 година, е највисокото признание на Европската унија во областа на човековите права. Се доделува на личности и организации заслужни за одбраната на слободата на говорот, човековите права и демократијата. Меѓу досегашните лауреати се, меѓу другите, поранешниот претседател на Јужна Африка, кој доведе до укинување на апартхејдот, Nelson Mandela, организацијата Репортери без граници (RSF), лидерот на антикремљовската опозиција во Русија Aleksej Navalny и активистот за правата на малцинството Ујгури во Кина Ilham Tohti.
Пратениците во Европскиот парламент веќе усвоија неколку резолуции со кои ги осудуваат репресиите во Белорусија. Во нив бараат ослободување на политичките затвореници (нивниот број се проценува на над 1000), го осудуваат соучеството на претседателот Aleksandra Łukaszenki во војната на Русија против Украина и повикуваат на заострување на санкциите и поддршка на белоруските демократски сили, независните медиуми и бранителите на човековите права.
Кога станува збор за Грузија, која од 2023 година е земја кандидат за членство во Европската унија, европратениците во резолуциите остро го осудија назадувањето на демократијата во оваа земја и репресивните прописи (како што е законот за „странски агенти“), нападите врз слободата на говорот и печатот и репресиите против мирните протести. Тие, исто така, повикаа повторно да се одржат изборите од октомври 2024 година, на кои победа прогласи владејачката партија Грузиско сониште. (16.12.2025)