Комесарот за проширување на ЕУ повикува на заштита од злоупотреба на вето

Виена (АПА) – Комесарот за проширување на ЕУ Марта Кос ќе се погрижи идните земји кандидати за членство во ЕУ да не можат да го злоупотребуваат своето вето во интерес на странска сила за да ја поделат или ослабат Европа. “Мораме да водиме искрена дискусија за тоа кои заштитни мерки ќе ги вклучиме во идните договори за членство, за да им гарантираме на нашите граѓани дека интегритетот на нашата Унија е заштитен”, рече Кос во четвртокот навечер во Парламентот во Виена.

Во нејзината “Обраќање кон слободата”, комесарката на ЕУ, либерална политичарка и поранешна дипломатија од Словенија, нагласи дека не предлага членство во ЕУ со помалку права или без право на глас. “Тука дискутираме за заштитни мерки против повратни чекори.” “Обраќањето кон слободата” го организираат либералната “Renew Europe” и тинк-тенк на австриската либерална партија NEOS.

Кос жали за пропустите на ЕУ

Кос изрази жалење што проширувањето на ЕУ досега не напредува побрзо. “Сметам дека еден од најжалосните моменти во нашата Европска Унија е што не можевме – освен Словенија и Хрватска – да го следиме моделот што беше толку успешен во 1980-тите и раните 2000-ти години”, рече таа во однос на Западен Балкан. “Пропуштивме да ја искористиме веродостојната перспектива за членство во ЕУ како инструмент за постигнување помирение, за да ги укинеме овие граници и да ги елиминираме билатералните конфликти.”

И Украинците плаќаат цена за тоа, “што дозволивме сиви зони на нашиот континент”, рече таа во однос на руската агресивна војна. “Денес гледаме како брановите на слободата се повлекуваат, и Европа повторно е во опасност да стане остров опкружен со автократии”, предупреди Кос. Ситуацијата е поопасна отколку во 1990-тите години. “Сили од внатрешноста нè ослабуваат. Денес, ние Европјаните сме пред истите основни прашања како основачите на европскиот интегративен процес: Дали сакаме сами да го преземеме нашето судбина и суверено да одлучуваме за нашата иднина?”

“Европската интеграција да се реализира денес, а не утре”

Земјите кандидати гледаат кон ЕУ за да се заштитат од нападите на Русија, рече Кос. “Тоа можеме да го постигнеме ако ја реализираме европската интеграција денес, а не утре.” Војната во Украина започна кога Киев се сврте кон Европа за да ја зацврсти својата слобода и демократија. “Путин ја прифати постоењето на Украина, додека можеше да ја контролира нејзината власт. Но, не можеше да прифати слободна и демократска Украина која ја гради својата независна иднина.”

Европа треба да учи од овие развои, рече Кос. “Стратегиите за хибридна војна, кои прво беа применети против демократиите на Украина и Молдавија, подоцна беа забележани и во други делови на Европа. Истиот социјален медиумски профил, кој ширеше дезинформации во Молдавија, подоцна беше активен за време на претседателските избори во Романија и Полска.” До 2027 година, Украина и Молдавија ќе бидат целосно интегрирани во енергетскиот пазар на ЕУ, за да се заштитат од руската енергетска уцена, рече Кос.

Со засилена европска соработка, може да се соочиме заедно “со непријателите на слободата”. Таа гледа како реформите во Црна Гора, Албанија, Украина и Молдавија го поттикнуваат промената, рече Кос. “И дури и во Србија, млада генерација оди нови патишта, барајќи одговорност, слобода на изразување и инклузивна демократија.” (13.11.2025)