Брисел предупредува за Португалија за нето трошоци над препорачаните нивоа

Европската комисија денеска предупреди дека Португалија “ризикува значително да го надмине” максималниот лимит за нето расходи утврден со планот за среден рок, иако зборува за буџетска ситуација “блиску до рамнотежа” во 2026 година.
“Комисијата забележува дека Португалија ризикува значително да го надмине максималниот раст на нето расходите предвиден во препораката на Советот кој го одобрува планот за среден рок”, укажува извршниот орган на заедницата во мислењето за Буџетот на државата за 2026 година (OE2026), во рамките на пакетот за есенскиот семестар на Европската унија објавен денес.
Според Европската комисија, во акумулирани термини, односно во однос на основната година 2023, се проценува дека нето расходите на Португалија ќе се зголемат за 26% во 2026 година, што е повисоко од максималната стапка на акумулиран раст од 23,4% препорачана од Советот на Европската унија, и соодветно на акумулирано отклонение од 0,7% од Бруто домашниот производ (БДП), исто така над лимитот од 0,6% кој зема предвид олеснување на буџетските правила на заедницата.
Според есенските прогнози на Европската комисија, објавени минатата недела, се предвидува дека во 2025 година, нето расходите на Португалија ќе се зголемат за 5,8%, што е повисоко од максималната стапка на раст од 5,0% препорачана од Советот и што одговара на отклонение од 0,3% од БДП оваа година.
За 2026 година, се проценува дека нето расходите ќе се зголемат за 5,2%, над максималната стапка на раст од 5,1% препорачана од Советот, што одговара на отклонение помало од 0,1% од БДП во следната година.
Во јануари годинава, Советот на ЕУ усвои препорака за растот на нето расходите на Португалија да не надмине 5,0% во 2025 година, 5,1% во 2026 година, 1,2% во 2027 година и 3,3% во 2028 година.
Ова одговара на максималните стапки на акумулиран раст пресметани со референца на 2023 година, од 17,4% во 2025 година, 23,4% во 2026 година, 24,8% во 2027 година и 28,9% во 2028 година.
Сепак, Португалија е една од 16-те земји на ЕУ кои побараа и беа овластени да активираат клаузулата за заштита согласно буџетските правила за да можат да инвестираат повеќе во одбрана.<brТаквото одобрување им овозможува на Португалија, во периодот од 2025-2028 година, да се оддалечи и да ги надмине максималните стапки на раст на нето расходите препорачани, под услов отклонението да не надмине 1,5% од БДП.
Имајќи предвид сега дозволената флексибилност, проектираното акумулирано отклонение за 2026 година (врз основа на актуелните проекции за расходите за одбрана) е 0,7% од БДП, над прагот од 0,6% од БДП, според Европската комисија.
И покрај предупредувањата, институцијата истакнува дека “буџетската позиција за 2026 година треба да биде блиску до рамнотежа, придонесувајќи, така, за намалување на јавниот долг во процент од БДП”.
Позицијата се појавува по, пред околу една година, Европската комисија да го одобри првиот буџетски план за среден рок со цели за расходи и инвестиции и реформи согласно новите буџетски правила на ЕУ.
Според проценките на извршниот орган на заедницата, во Буџетот на државата за 2026 година (OE2026), глобалниот ефект на дискреционите мерки на приходите го намалува нето расходот и дефицитот на јавните администрации за 0,3% од БДП во 2026 година, при што се работи за намалување на ДДВ и на корпоративниот данок и постепено укинување на индиректниот систем на даночни поттикнувања за истражување и развој на бизнисот.
Од страната на расходите, мерките вклучуваат зголемувања на платите на јавната служба и зајакнување на солидарниот додаток за стари лица.
Што се однесува на расходите на земјата за областа на одбраната, тие претставуваа 0,8% од БДП во 2021 година и 0,9% од БДП во 2024 година.
Според есенските прогнози на Европската комисија, се предвидува дека овој процент ќе остане на 0,9% од БДП во 2025 и 2026 година, што одговара на предвидено зголемување од 0,1 процентни поени од БДП во 2026 година во однос на 2021 година.
Европскиот семестар е годишна вежба за координација на економските политики.
Денешниот пакет беше презентиран на маргините на пленарната седница на Европскиот парламент, во францускиот град Стразбур.