Оценка на Европската комисија: Дали плановите на земјите членки се совпаѓаат со новите фискални правила? 

AFP, AGERPRES, ANSA, BTA, dpa, EFE, LUSA, HINA, STA

– Одобрени 20 повеќегодишни фискални планови на ЕУ земји; Холандија одбиена. 

– Предлог буџети: осум земји целосно усогласени, една е означена за ризик, Холандија потфрлила. 

– Новите правила имаат за цел да ја балансираат флексибилноста и фискалната одговорност во услови на економски предизвици. 

Буџетската оценка на Европската комисија од вторник доаѓа по реформите на правилата за долг и дефицит на блокот од почетокот на годината. 

Покрај годишните предлог-буџети кои членовите на еврозоната мора да ги поднесат, сите главни градови во ЕУ сега мора да достават и повеќегодишни планови за трошење до комисијата. Целта е да се направат европските економии посилни и јавните финансии поодржливи. 

Со цел да се ограничат јавниот дефицит и долгот, фискалните правила на ЕУ предвидуваат дека земјите членки не смеат да произведуваат дефицит поголем од 3 отсто од нивниот бруто-домашен производ и да не го надминуваат прагот од 60 проценти од бруто домашниот производ во јавниот долг. 

Во пакетот од есента, комисијата ги објави резултатите од оценувањето на среднорочните фискално-структурни планови (СФСП) на 21 земја членка како и 17 проценти од предлог-буџетскиот план за членовите од еврозоната кој информира за СФСП на земјите. 

Покрај тоа, извршната власт на ЕУ ги разгледа осумте земји кои во моментов се соочуваат со постапка за прекумерен долг, оценувајќи ги нивните планови да се вратат на патот со правилата на ЕУ. 

„Фејслифт“ на фискалните правила: Каков е среднорочниот фискално-структурен план? 

СФСП ја заменува програмата за стабилност на ЕУ и националната програма за реформи, како составен дел од рамката за економско управување на ЕУ. 

Пактот за стабилност на ЕУ беше суспендиран од 2020 до 2023 година со цел да се избегне колапс на европската економија по Ковид-19 пандемијата и војната во Украина. Пактот беше реактивиран на почетокот на оваа година, но со нов „фејслифт“ за да стане пофлексибилен и прагматичен. 

Буџетските траектории сега се приспособени на секоја земја членка, со нови маржи за инвестиции и маневрирање. Тие се распределени во период од четири години, кој може да се прошири на седум години за да се ублажи приспособувањето, во замена за реформи. Пет земји-Франција, Финска, Романија, Шпанија и Италија – побараа и им беше одобрено такво продолжување. 

Планот мора да ги исполни барањата во врска со нето трошоците, како и дефицитите и долгот на општата влада. 

Финансиските прекршоци за неусогласување со пактот, претходно не биле прифатливи поради нивата суровост, се намалени за да се олесни нивното спроведување. 

Откако Советот на Европа го усвои СФСП, патеката на трошење станува обврзувачки за земјите членки за периодот опфатен со документот. Неговата имплементација ќе биде редовно надгледувана од страна на комисијата. 

Каков е исходот од проценките од СФСП? 

Во публикацијата, Комисијата ги разгледа повеќегодишните планови за 21-те земји членки за своите СФСП-20 земји добија одобрување, а само една не. 

Земјите кои добија одобрение: Хрватска, Кипар, Чешка, Данска, Естонија, Финска, Грција, Франција, Франција, Исланд, Летонија, Луксембург, Малта, Полска, Португалија, Романија, Словачка, Словенија, Шпанија и Шведска. 

Додека плановите од голем број на земји беа прифатени, повеќегодишниот план на Холандија беше одбиен. 

Планот на Унгарија сè уште се разгледува, додека Австрија, Белгија, Бугарија, Германија и Литванија сè уште ги немаат испратено нивните планови поради парламентарни избори или формирање на нови влади. 

Поднесувањето на планот на Бугарија беше одложено поради повторувањето на вонредните парламентарни избори на крајот на октомври и отсуството на политичка влада. 

Во интервју со Бугарската телеграфска агенција (БТА), сега веќе поранешниот потпретседател на Европската комисија за економија во интерес на луѓето Валдис Домбровскис ја нагласи важноста за тоа Бугарија да го задржи буџетскиот дефицит под три проценти од БДП во контекст на можноста земјата да се приклучи на еврозоната. 

Во каква состојба се предлог-буџетите за следната година на земјите од еврозоната? 

Европската комисија ги објави резултатите од редовна евалуација за буџетските планови за 2025 година, разгледувајќи ги плановите на 17 од 20-те членови на еврозоната. 

Додека некои земји добија одлични оценки, други имаат многу работа – Холандија беше повторно одбиена. 

Во принцип, секоја година земјите-членки на ЕУ треба да ги испратат предлог-буџетите за наредна година до Брисел пред октомври 15, но оваа година Комисијата им даде поголема слобода на владите бидејќи е првата година во која се применуваат новите европски правила за фискална дисциплина. 

– Осум земји се усогласени: Хрватска, Кипар, Франција, Италија, Грција, Летонија, Словачка и Словенија. 

– Шест се недоволно усогласени: Естонија, Германија, Финска, Луксембург, Малта и Португалија. 

– Една е на ризик да не биде усогласена: Литванија. 

– Една е неусогласена: Холандија. 

– Една е без конечна севкупна процена: Ирска не добила конечна севкупна процена, но комисијата утврдила дека нето пораст на трошоците во земјата „очекува да се издигне го небото“. 

– Три сè уште немаат поднесено: Австрија, Белгија, Шпанија. 

Побогатите членки на Унијата, вклучително и Германија и Холандија, традиционално се страсни бранители на строгите ограничувања на потрошувачката, во споредба со помалку богатите јужни земји членки. 

Поради бавното закрепнување од економскиот пад за време на Ковид-19 пандемијата и руската војна во Украина, обично скромните земји да се борат да ги задржат ниските трошоци. 

Кумулативните трошоци на Берлин се очекува да ги надминат дозволените граници, рече комисијата. Неодамна падна германската трипартиска коалициска влада поради разликите во начинот на решавање на економските проблеми во земјата. Сега се очекува буџетот за следната година да биде усвоен од новата германска влада. 

Франција исто така се соочува со внатрешни проблеми поради финансиите: затегнувањето на предлог-буџетот за 2025 година е во центарот на политичката конфронтација која се заканува да ја собори владата во Париз. 

Земјата е со најлош перформанс во Европа. Јавниот дефицит се очекува да достигне 6.2 отсто од БДП оваа година, што претставува најлош перформанс од сите 27 земји членки, со исклучок на Романија и е далеку од границата од 3 отсто дозволена со правилата на ЕУ. 

Францускиот премиер Мишел Барние неуспешно се обидува неговиот економскиот план да биде одобрен и од опозицијата. Тој стана мета на критики од француската крајно десничарска политичарка Марин ле Пен, која се закана дека ќе го поддржи гласање недоверба ако се усвои планот. 

Земјите со прекумерен дефицит внимателно се надгледуваат 

Европската комисија ги следи блиску земјите под процедура за прекумерен дефицит, сè додека тие повторно не ги усогласат трошоците со законите на ЕУ. 

Од летото, осум земји вкупно се соочуваат со процедурата за прекумерен дефицит на ЕУ, а тоа се Франција, Белгија, Унгарија, Италија, Малта, Полска, Романија и Словачка. Романија е во постапката од 2020 година. 

Европската комисија предупреди дека Австрија, чиј дефицит се очекува да достигне 3.6 отсто оваа година, може да им се придружи. 

Овие земји мора да преземат корективни мерки за да се придржуваат кон буџетските правила на Европската унија во иднина, или ќе бидат казнети. 

Досега, Комисијата никогаш не се осмелила да прибегне кон финансиски санкции, кои се сметаат за политичко експлозивни. Но тоа може да се промени. 

Земјите мораат да воведат корективни мерки со цел да се усогласат во буџетските правила на Европската унија во иднина или да плаќаат казни. 

Сторијата се објавува неделно. Содржината се заснова на вести од агенциите што учествуваат во ЕНР.