Г. Тзицикостас за воената мобилност: ‘Они кои мислат дека можат да ја загрозат безбедноста на ЕУ се во заблуда’

Планот на ЕУ за воената мобилност, го презентира на состанок на Северноатлантскиот совет на НАТО во Брисел, комесарот за одржливи транспорт и туризам, Апостолос Џиџикостас.

Европскиот комесар се осврна на геополитичките и геостратешките пренаредувања со кои се соочува Европа и Алијансата, нагласувајќи дека „денес сме во еден од најодредувачките моменти во европската историја“.

„Оние кои сакаат да ни наштетат, веруваат дека сме политички слаби да формираме суштински и долгорочен одговор. Грешат“, рече, и веднаш додаде: „Европската безбедност многу профитираше од долготрајната соработка со НАТО, која ја зајакнавме во последните години за да одговориме поефикасно на заканите. Но, безбедносната слика се менува брзо. Затоа, Европа мора да направи многу повеќе за да добие доверлива одвраќање и да обезбеди безбедност од која зависи нашето благосостојба. Ова бара од сите држави-членки да делуваат со солидарност и да инвестираат во нашата колективна одбрана“.

Г. Џиџикостас повтори ставовите на ЕУ во врска со војната во Украина, нагласувајќи дека „ЕУ сака праведна и трајна мир во регионот“, додека се осврна на Белата книга за иднината на Европската одбрана, како што се наведува во соодветно соопштение.

Во врска со воената мобилност, комесарот истакна дека тоа е една од највисоките приоритети во неговото портфолио, нагласувајќи дека во конкретната област „ЕУ е активна од 2017 година, со првиот акционен план кој беше одобрен следната година (2018), акционен план кој ги дефинираше инфраструктурите за двојна употреба (цивилна и воена), во соработка со НАТО“.

„Инфраструктурите за двојна употреба беа дефинирани врз основа на невоените инфраструктури, т.н. трансевропски транспортни мрежи. Ова се нашите најстратешки врски меѓу државите-членки, нивните главни градови и сите големи економски центри. Ова е поради фактот што инфраструктурата за воени движења е 97% идентична со нашата цивилна мрежа. Соработката помеѓу Европската комисија и НАТО за инфраструктурите за двојна употреба е еден од најдобрите примери за соработка до сега“, нагласи тој.

Г. Џиџикостас се осврна на првиот буџет за инфраструктури за воена мобилност за двојна употреба во 2019 година, кога „уште вредноста на конкретните инфраструктури не беше во приоритетите на ЕУ“, нагласувајќи дека „сето тоа се промени во 2022 година со војната во Украина“.

Достапните ресурси од 1,7 милијарди евра беа апсорбирани за само две години за 95 проекти за двојна употреба во 21 држава-членка на ЕУ, рече, нагласувајќи дека овој буџет беше премногу мал.

„Беше капка во океанот, но во сосема различна геополитичка ситуација. Резултатот е дека сме уште далеку од постоењето на добро поврзана и отпорна мрежа за двојна употреба“, рече. „Нашите идни инвестиции мора да бидат пофокусирани и многу, многу повисоки. Во тесна соработка со НАТО, идентификувавме четири приоритетни коридори за воена мобилност на ЕУ кои мора итно да се надградат според воените барања. И идентификувавме 600 конкретни проекти за инфраструктура за двојна употреба на исто толку точки. На 1 јули ќе имаме готова финалната мапа на точките и соодветните проекти за да ја презентираме на министрите за транспорт и одбрана на државите-членки на ЕУ“, истакна комесарот.

Г. Џиџикостас забележа дека овие проекти се на патишта, на железници, во пристаништа и аеродроми, додека се предвидуваат и интервенции за снабдување, според потребите на ЕУ и НАТО.

Осврнувајќи се на идното финансирање на воената мобилност, нагласи дека „е потребно храбро зголемување на ресурсите во новиот Мултигодишен финансиски рамка на ЕУ, кој ќе започне во 2028 година“.

Покрај финансирањето, г. Џиџикостас истакна потребата да се ограничи бирократијата, особено онаа која се однесува на воените преместувања, со цел, како што рече, „да осигуриме дека за војниците и материјалот кои се движат во рамките на ЕУ и ги преминуваат нашите внатрешни граници, повеќе нема да бидат потребни дозволи за прекугранично движење“ и „оние кои доаѓаат од земји надвор од ЕУ ќе им биде потребна само една дозвола, на надворешните граници на ЕУ, за влез и премин низ територијата на ЕУ“.

Комесарот по неговото обраќање прими прашања од членовите на Северноатлантскиот совет на НАТО и следуваше дискусија. (16/4/2025)