go to the original language article
Европската комисија предложи вчера, во вторник, воведување на заеднички европски систем за враќање на нелегалните мигранти со побрзи, поедноставни и поефикасни процедури низ целата ЕУ.
Новата правна рамка за враќање, која беше побарана од Европскиот совет во октомври 2024, претставува клучна компонента за дополнување на Пактот за миграција и азил кој беше усвоен во мај 2024 и кој ќе започне да се применува во средината на 2026 година и кој утврдува интегриран пристап кон миграцијата, како и побрзо и поефикасно обработување на барањата за азил.
Стапките на враќање низ целата ЕУ во моментов изнесуваат само 20%. „Само еден од пет ги напушта ЕУ и тоа не е прифатливо. Нашите општества нема да го толерираат“, истакна Комесарот за внатрешни работи и миграција, Магнус Бруннер, кој ја нарече законодавната предлог на Комисијата „повратно точка“. „Го средуваме нашиот европски дом“, увери М. Бруннер, додавајќи: „Со новиот европски систем за враќање, ќе осигуриме дека оние лица кои немаат право на престој во ЕУ, навистина ќе се вратат. Така ќе се зајакне значајно довербата во нашиот заеднички европски систем за азил и миграција“.
За да стапи на сила, предлогот на Комисијата ќе треба да биде одобрен од Европскиот парламент и од земјите членки на ЕУ. Комесарот Бруннер изјави дека се надева на нејзино одобрување „што е можно поскоро“, иако станува збор за исклучително чувствително прашање, политички и правно, што ги дели државите-членки.
Според Комисијата, новите правила ќе им овозможат на земјите членки неопходни алатки за враќањата да станат поефикасни, со целосно почитување на основните права.
Новите заеднички правила вклучуваат:
– Европски систем во форма на регулатива која вклучува заеднички процедури за издавање одлуки за враќање и воспоставување европска наредба за враќање која ќе се издава од земјите членки. 27-те различни системи кои во моментов важат значат фрагментација на ниво на Унијата, истакнува Комисијата.
Благодарение на меѓусебното признавање на одлуките за враќање, една земја членка ќе може директно да препознае и изврши одлука за враќање која е издадена од друга земја членка без да треба да започне нова постапка. До 1 јули 2027 година, една година по почетокот на применување на пактот за миграција и азил, Комисијата ќе разгледа дали земјите членки ги воспоставија соодветните аранжмани за ефективно обработување на европските наредби за враќање и ќе издаде извршна одлука која ќе го направи обврзувачко признавањето и извршувањето на одлука за враќање која е издадена од друга земја членка.
– Јасни правила за присилно враќање и паралелно обезбедување поттик за доброволно враќање: Присилните враќања ќе бидат обврзувачки кога лице кое нелегално престојува во ЕУ не соработува, се сокрива во друга земја членка, не ја напушта ЕУ во рамките на утврдениот рок за доброволно заминување или претставува опасност за безбедноста. Овој пристап обезбедува поттик за доброволно враќање во рамките на утврдените рокови за заминување од ЕУ.
– Построги обврски за враќање, кои се надоместуваат со јасни заштити: Изрични обврски за соработка со националните власти за време на целата процедура за враќање. Овие мерки се дополнуваат со јасни последици во случај на одбивање за соработка, како што е намалување или одбивање на додатоци или запленување на патни документи. Истовремено, ќе се зајакнат поттикот за соработка, вклучително и поткрепа за доброволно враќање.
– Силни заштити за време на целата процедура за враќање: Сите мерки поврзани со враќањето треба да се спроведуваат со целосно почитување на основните и меѓународните стандарди за човековите права. Ова се обезбедува преку јасни процедури, како што е правото на жалба, поткрепа на ранливи лица, силни заштити за малолетници и семејства и почитување на принципот на не-прогон.
– Построги правила за ограничување на случаи на злоупотреба и справување со бегство: Земјите членки ќе располагаат со зајакнати правила за идентификација на враќање, како можноста да побараат финансиска гаранција, редовно поднесување извештаи или обврска на враќање да престојуваат на местото кое го одредуваат националните власти. Новите правила утврдуваат јасни услови за притворање доколку постои опасност од бегство, како и алтернативни решенија наместо притвор. Притворот може да трае до 24 месеци, наместо 18 месеци што е тековната граница. Покрај тоа, суспензијата на ефектот од одлуките за враќање повеќе нема да биде автоматска, освен ако постојат прашања за непрогон.
– Посебни правила за лица кои претставуваат опасност за безбедноста: Земјите членки треба навремено да утврдат дали некоја личност претставува опасност за безбедноста. Откако ќе бидат идентификувани, овие лица подлежат на строги правила, како што е обврзно принудно враќање, подолгорочна забрана на влез и одделни простории за притвор. Притворот може да се продолжи надвор од нормалното траење од 24 месеци со судска наредба.
– Повторен прием како дел од процедурите за враќање: За да се премости јазот помеѓу одлуката за враќање и враќањето во трета земја, новите правила утврдуваат заедничка процедура за да се осигура дека одлуката за враќање следи систематски од барањето за повторен прием. Тие исто така предвидуваат можност за пренос на податоци на трети земји за целите на повторниот прием.
– Центри за враќање: Земјите членки бараат иновативни решенија за управување со миграцијата. Со овој предлог се воведува правна можност за враќање на лица кои нелегално престојуваат во ЕУ и кои добиле конечна одлука за враќање во трета земја врз основа на договор или аранжман кој е постигнат билатерално или на ниво на ЕУ. Овој договор или аранжман може да се постигне со трета земја која ги почитува меѓународните стандарди и принципи за човековите права во согласност со меѓународното право, вклучувајќи го принципот на не-прогон. Семејствата со малолетници и несопроведени малолетници се исклучени, додека начинот на кој овие договори или аранжмани се применуваат треба да се следи. (13/3/25)