Заштита на лични податоци во БиХ: Усогласување со ЕУ стандардите и предизвиците на вештачката интелигенција

Сараево, (Фена) – Директорот на Агенцијата за заштита на лични податоци во Босна и Херцеговина, Драголјуб Рељиќ, на прес-конференција повод Меѓународниот ден на заштита на податоците, изјави дека заштитата на личните податоци стана важно прашање во последните години.

Додаде дека има многу причини за тоа, и наведе две – една е процесот на дигитализација, а втората е процесот на вештачка интелигенција.

– Сега со дигитализацијата, вие можете да бидете предмет на дејствување и нарушување на заштитата и пробив во личните податоци од било која точка на оваа планета. Толку е значењето на заштитата на личните податоци станало големо – наведе Рељиќ.

Напомена дека минатата година беше донесена Конвенцијата на Советот на Европа за вештачка интелигенција и Регулативата за вештачка интелигенција на Европската унија.

– Тоа се два акта со кои ќе мораме да го усогласиме нашето право и правниот систем во наредниот период. Нашиот правен систем, односно нашиот закон кој ја регулира оваа област е од 2006 година – изјави Рељиќ.

Од таа причина, неопходно е да се започне процесот на изработка на нов закон.

Тој наведе дека тоа е еден од законите кои се многу важни на европскиот пат, но за него е уште поважно дека со овој закон “ја подигаме нивото на заштита на личните податоци на нашите граѓани, односно на сите лица чии податоци се обработуваат во БиХ“.

– Тоа според мене е многу важно – изјави Рељиќ, и наведе некои од новините во Предлогот на законот за заштита на личните податоци, кој моментално е во парламентарна процедура.

– Се воведува начелото на транспарентност. По основа на тоа начело на транспарентност, ќе имаме обврска, сите наши контролори на податоци ќе имаат обврска да имаат политики за приватност и политики за колачиња, каде што вие ќе можете со еден клик на одредена страница да видите дали некој го почитува овој закон. Во овој случај, инспекторите на агенцијата нема да мораат да одат кај некој, доволно е само да влезат на веб страницата да видат дали има политика за приватност, односно политика за колачиња адекватна – објасни Рељиќ.

Тој наведе дека во новиот закон е уредена и безбедноста на обработката.

– Имаме таканаречена техничка интегрирана заштита на податоците. Тука се истакнува особено правото на приговор кон контролорот. Освен на Агенцијата, каде до сега можевте да поднесете приговор, сега ќе имате можност да се информирате детално, да поднесете приговор на контролорот – објасни Рељиќ.

Исто така наведе дека се воведува право на заборав, т.н. право на бришење, за кое изјави дека е “значајно право“.

– Кога ќе отидете на интернет страници и ќе внесете одредено име, ќе излезат некои информации од пред 20 години кои никогаш не биле избришани, иако целта на обработката одамна престанала, причината поради кој се врши одредена обработка на податоци. Следно, за граѓаните значајно, е дека мора да се има претставник од тие компании кои обработуваат податоци преку интернет, а користат наши податоци. На пример, Google, Meta, Amazon, тие сега ќе мораат да имаат претставник за БиХ – изјави Рељиќ.

Една од новините е значително заострување на казнената политика. Рељиќ наведе и дека законот на Агенцијата дава нови и големи овластувања.

– Агенцијата за заштита на личните податоци, по овој закон, станува навистина независен надзорен орган каков што е и во Хрватска, и во Србија, и во Северна Македонија и во Австрија, добива овластувања кои се значајни. Истовремено апелирам дека е неопходно да ја поддржиме Агенцијата во спроведувањето на овој закон – изјави Рељиќ. (30.01.)