Три години по воведувањето на санкциите на ЕУ, приходите на Русија од трговијата со ЕУ се намалија за 74 проценти, увозот на нафта се намали за 90 проценти, а на гас од 45 проценти на 13 проценти. „Санкциите ја чинеа руската економија 450 милијарди долари“ – изјави во Брисел Дејвид О’Саливан, специјален претставник на ЕУ за санкциите.
О’Саливан во средата учествуваше на сослушување за ефективноста и спроведувањето на санкциите на ЕУ кон Русија, организирано од европратеникот на ПO Андреј Халицки и летонската европратенка на ЕПЛ Сандра Калниете во Европскиот парламент во Брисел.
Ирскиот политичар потсети дека од времето на руската инвазија на Украина, Европската унија воведе 16 пакети со санкции кон Русија. „Треба да се разбере важноста на овие санкции и дека тоа беше безпрецедентен потег, особено бидејќи при воведувањето санкции моравме да постигнеме едногласност“ – рече О’Саливан.
Како што потсети, уште во 2021 година Русија беше петтиот трговски партнер на ЕУ и претставуваше 5,8 проценти од трговијата со стоки во вредност од скоро 260 милијарди евра годишно. „Три години подоцна, како резултат на санкциите, приходите од трговијата со Русија се намалија за 74 проценти, што покажува обем на ефикасноста на санкциите“ – забележа експертот. Исто така, увозот на нафта од Русија се намали за 90 проценти, а на гасот се намали од 45 проценти на само 13 проценти.
„Се разбира, некој може да каже дека трговијата и увозот сè уште траат, но она што успеавме да го постигнеме само за три години, е нешто извонредно“ – оцени политичарот.
Забележа дека целта на санкциите беше пред сè да ја лиши Русија од технологија за производство на оружје и да ги намали приходите на руската економија кои се користат за поддршка на војната. „И тука санкциите, иако не се идеални, донесуваат резултат. Прегледуваме дека руската економија изгубила 450 милијарди долари. Слушаме лажни наративи дека руската економија добро се справува, дека забележала раст од 3-4 проценти. Но запомнете, во Русија истовремено вреска инфлација. Официјално се зборува, за 10 проценти, неофицијално дури и за 20-25 проценти.“ – рече експертот. Како што потсети, Русија денеска определува скоро 30 проценти од јавните пари, односно 6-8 проценти од нејзиниот БДП за одбрана. „Путин ја канцелираше цивилната економија за да води воена економија. Тоа може да се прави некое време, но не постојано“ – рече О’Саливан.
Како што оцени, ЕУ не може во овој момент да се откаже од санкциите, особено што можат да бидат инструмент на притисок на Русија во текот на мировните преговори. Треба да се зајакне борбата за нивно избегнување. „Побаравме помош од европската индустрија и таа го зема многу сериозно спроведувањето на санкциите. Но запомнете, овие санкции биле воведени автономно од земјите на ЕУ и нејзините партнери, а не од целата заедница на ОН, што прави да не им се допаѓа на сите држави.
И организаторите на настанот Халицки и Калниете едногласно констатираа дека ЕУ не само што мора да го засили притисокот врз Русија, туку и да воведе дополнителни, уште построги санкции и да го осигура нивното спроведување и имплементација. „Понекогаш слушам коментари, дека ако сме вовеле 16 пакети, значи дека санкциите не работат. Тоа не е вистина“ – рече Халицки, додавајќи дека ЕУ успеала да ја ослаби руската економија, да го ограничи пристапот на Русија до клучни воени технологии и да ги замрзне руските средства, иако – како што забележа – ЕУ сè уште немала донесено одлука какви ќе бидат користени овие пари. „Две работи се сигурни: тие нема да се вратат на Путин и сигурно барем делумно ќе се користат за обновување на Украина“ – додаде О’Саливан.
На 24 февруари на третата годишнина од инвазијата на Русија на Украина, земјите членки ги усвоија 16-тиот пакет санкции на Русија. Во тек се работи на 17-тиот пакет. (05.03.2025)