go to the original language article
Политичките и законодавните иницијативи кои ќе ги преземе Европската комисија за 2025 година ќе ги претстави претседателката Урсула фон дер Лајен, во среда, во рамките на пленумот на Европскиот парламент, кој започнува денес, понеделник, во Стразбур.
Покрај тоа, на пленарната седница во февруари (10-13) е предвидено да се одржи дебата, меѓу другото, за „непоколебливата поддршка од ЕК за Украина“, три години по почетокот на војната, за реакцијата на ЕУ на „заканите од владата на Трамп“ во врска со воведувањето такси на европските производи, за „иднината на стратегијата на ЕУ за Средниот Исток“, како и за „заканите на комуникациските инфраструктури против суверенитетот на ЕУ“, со посебна дискусија за сателистичкиот систем на ЕУ во изградба, IRIS², мултиорбитална формација од 290 сателити.
Дополнително, дискусијата за европската и глобалната економија со претседателката на Европската централна банка, Кристин Лагард, дебатата за спогодбата за слободна трговија ЕУ – Меркусор и за загриженостите изразени за нејзиното влијание врз европското земјоделство и онаа која се однесува на „контролата на извозот на чипови на вештачка интелигенција од САД“. Како и дебатите за справување со недостигот на персонал и подобрување на условите за работа во здравствениот сектор и за заканите кон новинарите во ЕУ, седум години по убиството на новинарот Јан Кучиак и неговата свршеница Мартина Кушнирова, во Словачка.
Исто така, ќе се дискутира за зголемувањето на насилството од бандите во Шведска, додека Европската комисија се очекува да даде изјави во врска со „прекуграничното признавање на документи за семејна состојба на истополови парови и нивните деца на територијата на ЕУ“.
Дискусија за „заканите од владата на Трамп“
Во вторник, ЕК ќе ја прегледа состојбата со трговските односи ЕУ-САД, мултилатералните меѓународни односи и реакцијата на ЕУ ако САД воведат такси на европските производи. Според Европската комисија, ЕУ има трговски суфицит од 154 милијарди евра во стоки со САД, додека САД одржуваат суфицит од 104 милијарди евра во билансот на услуги, што резултира во вкупен трговски суфицит на ЕУ од 3% врз вкупната вредност на трансакциите на 1,5 трилиони евра. Во 2023 година, САД беа најголемиот партнер за извоз на стоки на ЕУ и вториот најголем партнер за увоз на стоки од ЕУ.
Во среда, европратениците ќе ја разгледаат неодамнешната одлука на новата влада на САД да се повлече од СЗО и Парискиот договор за климатски промени, но и прекинот на развојната помош (со многу ограничени исклучоци) за три месец и потезите во врска со Меѓународната служба за помош на САД (УСАИД). Заедно со претставниците на Комисијата, европратениците ќе го разгледаат влијанието на овие одлуки на меѓународно ниво и идното учество на ЕУ во овие глобални иницијативи.
Дополнително, ЕК ќе разговара за „како се справува со одлуката на САД да го ограничи извозот на микрочипови кои се користат за модели на вештачка интелигенција во одредени земји членки на ЕУ“. Според официјалните известувања, квотите за извоз, одобрени од заминечката влада на Бајден, во јануари 2025 година за „безбедносни причини“, ќе влијаат на 120 земји ширум светот, вклучувајќи ја и Кина, но и 17 земји членки на ЕУ (Австрија, Бугарија, Хрватска, Кипар, Чешка, Естонија, Грција, Унгарија, Латвија, Литванија, Луксембург, Малта, Полска, Португалија, Романија, Словачка и Словенија).
На устен прашање до Европската комисија, европратениците наведуваат дека „одлуката претставува значаен предизвик за функционирањето на единствениот пазар на ЕУ, бидејќи ги дели земјите членки на различни нивоа и ја загрозува заедничката стратегија на ЕУ во поглед на вештачката интелигенција”. Во 2023 година, ЕК одобри законодавство „за зајакнување на домашната индустрија за чипови на ЕУ за зајакнување на стратешката автономија и безбедност на Европа“. Се истакнува дека „вештачката интелигенција и машинското учење бараат големи количини на пресметковна моќ и специјализиран хардвер, како што се графички процесори. Овие специјализирани компјутерски чипови се побрзи од обичните процесори во задачи за машинско учење“.
Програма за работа на Европската комисија за 2025 година
Во среда, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, ќе ја претстави програмата за работа на Комисијата за 2025 година, односно основните политички и законодавни иницијативи кои се планирани за таа година.
Во посебна дискусија истиот ден (среда), европратениците ќе разговараат со претставници на Советот и Европската комисија за „стратегијата на ЕУ за враќање на конкурентноста и обезбедување на одржливата благосостојба“, која беше неодамна претставена. „Педагогот за конкурентност“, како што се нарекува, вклучува три главни области на акција: иновација, ослободување од јаглеродните емисии и безбедност. Исто така, ги определува петте хоризонтални фактори за конкурентност: поедноставување на регулаторната рамка, намалување на бариерите на единствениот пазар, финансирање на конкурентноста, промоција на вештини и квалитетни работни места и подобро усогласување на политиките на ниво на Унијата и националното ниво.
Програмата за работа ќе ја опишува детално како Европската комисија планира да ги спроведе политичките насоки, кои Урсула фон дер Лајен ги претстави во Европскиот парламент во јули 2024 година. Тие се фокусирани на одржлива благосостојба и конкурентност, на одбрана и безбедност, на зајакнување на европскиот модел на социјална економија, на квалитетот на живот, на заштитата на демократијата и на потпора на вредностите на ЕУ, на глобална Европа и на подготвување на ЕУ за иднината.
Дискусија за спогодбата за слободна трговија ЕУ-Mercosur
Во четврток, ЕК ќе ја преиспита спогодбата ЕУ-Mercosur, „среде зголемениот протекционизам и во контекст на загриженостите за влијанието на спогодбата врз европското земјоделство“. Се потсетува дека на 6 декември 2024 година, Европската комисија и основачките земји на Mercosur (Аргентина, Бразил, Парагвај и Уругвај) постигнаа политички договор за партнерство на ЕУ-Mercosur (слободна трговија). Надлежните европратеници го поздравија договорот, кој беше завршен по години на преговори, додека други изразија загриженост. Договорот е во фаза на правна провера и откако ќе биде преведен на сите официјални јазици на ЕУ, Европската комисија ќе го поднесе за одобрување во ЕК и на владите на земјите членки на ЕУ. Како и со секој трговски договор, ЕК мора да даде согласност пред да се склучи и да стапи на сила.
Ако на крај се ратификува, ќе ги укине таксите на 91% од извозот на ЕУ кон Mercosur и на 92% од извозот на Mercosur кон ЕУ. „Чувствителните земјоделски увози ќе се контролираат преку квоти, такси во рамки на квота, продолжени периоди на постепена имплементација и безбедносни мерки за справување со можните пазарни нарушувања“ се вели во официјалните соопштенија.
Дискусии за состојбата во Украина, Средниот Исток, Грузија и Србија
Според објавата на претседателката на ЕК, Роберта Мецола, претседателот на парламентот на Украина, Руслан Стефанчук, ја прифати поканата и ќе одржи говор „за парламентот и светот“, како што вели сама. Веднаш после тоа, на дискусијата со претставници на Советот (на ЕУ) и на Европската комисија, во вторник, европратениците ќе ги одбележат трите години од почетокот на „бруталната воена инвазија на Москва во Украина“, додека релевантен нацрт-резолуција се очекува да се поднесе на мартовската пленарна сесија.
Во посебна дискусија, во среда наутро, европратениците ќе ја разгледаат „продолжувањето на репресијата од Кремлин врз руската опозиција“, една година по убиството на Алексеј Навални, додека исто денот, попладне ќе дискутираат „за потребата од целна поддршка на регионите на ЕУ кои граничат со Русија, Белорусија и Украина со претставници на Полското претседателство на Советот на ЕУ и на Европската комисија“. Се потсетува дека европратениците, во претходна резолуција, изразија, меѓу другото, непоколеблива поддршка за Украина.